ایران توپ را به زمین آمریکا انداخت

به گزارش زرین نامه؛ بعد از شروع رسمی ریاست جمهوری حسن روحانی، شاید برگزاری نشست مجمع عمومی سازمان ملل اولین و البته بهترین فرصتی بود که در اختیار تیم دولت جدید قرار گرفت تا سیاست‌ها و رویکردهای «معتدل و میانه» خود را به گوش جهانیان برسانند تا بلکه بتوانند غبار بی‌اعتمادی و بدبینی سال‌های گذشته را از اذهان جامعه بین‌المللی به ویژه کشورهای دخیل در پرونده هسته‌ای ایران بزدایند.

شاید به «امید» شنیدن همین «اعتدال و میانه‌روی»‌ بود که این بار بر خلاف سال‌های گذشته، غیر از دو صندلی متعلق به نمایندگان اسرائیل، همه جایگاه‌ها پر بود و همه حضار به ویژه نمایندگان کشورهای درگیر در مسئله هسته‌ای ایران، همه گوش شنوا شده بودند تا بفهمند رئیس دولت جدید جمهوری اسلامی ایران چه می‌خواهد و چه می‌گوید و چه در چنته دارد.

روحانی نیز با سخنان دقیق، سنجیده و پرمحتوای خود در مجمع عمومی به همراه تبیین مواضع اصولی و ارزشی نظام آنهم بدون کوچکترین تنزلی در آنها، گام بلندی برای تعامل سازنده با جامعه جهانی برداشت. او بارها بر کارآمد بودن «صلح» در برابر «جنگ» تاکید کرد و ضمن ارائه راهکارهایی برای خروج جهان از شرایط خشونت‌بار کنونی، پیشنهاد داد که طرح «جهان علیه خشونت و افراطی‌گری» در دستورکار سازمان ملل متحد قرار گیرد و همچنین به جای گزینه ناکارآمد «ائتلاف برای جنگ» در مناطق مختلف جهان به «ائتلاف برای صلح پایدار» در سراسر جهان اندیشید.

روحانی همچنین تصریح کرد، ایران به دنبال تعامل سازنده بر اساس احترام متقابل و منافع مشترک با دیگر کشورهاست و در این چارچوب، در پی افزایش تنش با ایالات متحده آمریکا نیز نیست.

رئیس جمهور در عین حال با تاکید بر لزوم به رسمیت شناختن حق ایران برای استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای، تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران ضمن پافشاری بر اعمال حقوق خود و ضرورت احترام و همکاری بین‌المللی در اعمال این حقوق، آماده گفت‌وگوهای بدون تأخیر برای اعتمادسازی متقابل و رفع دوسویه ابهامات از طریق شفافیت کامل است.

قطعا به خاطر ادبیات محترمانه و رویکرد اعتدال‌گرایانه رئیس جمهور کشورمان بود که رئیس مجمع عمومی سازمان ملل به همراه دو تن دیگر از اعضا هیئت رئیسه از پله‌های جایگاه پایین آمدند و دست روحانی را به گرمی فشردند.

این فقط روحانی نبود که در هر جایگاه و موقعیتی و از هر تریبونی از لزوم اذعان به حق غنی‌سازی ایران سخن به میان آورد و دیپلماسی عملی را بهترین راه‌حل برای حل معضلات منطقه‌ای و بین‌المللی برشمرد. محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان که سرپرست تیم هسته‌ای نیز به شمار می‌آید نیز از هر مجالی برای تبیین اصول اساسی جمهوری اسلامی بهره گرفت. او که هنری کیسینجر، دیپلمات کهنه‌کار آمریکایی او را «دشمن قابل احترام» لقب داده، رویکردهای هسته‌ای جمهوری اسلامی را که مورد تاکید مقام معظم رهبری نیز هست، با چنان لحن و بیان متفاوتی در جمع وزرای خارجه ۵+۱ ابراز کرد که هر ۶ نفر به همراه کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با روی گشاده از سخنان ظریف استقبال کردند و این دیدار مقدماتی را «مثبت و سازنده» ارزیابی کردند.

ظریف خود در فیس بوکش به روایت محتوای این دیدار پرداخته و نوشته: «من صحبتم را با تأکید صریح و بی‌تعارف بر غیرقانونی بودن ارجاع پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت و تحریم‌های بین‌المللی ناشی از آن و نامشروع و بی‌فایده بودن تحریم‌های یک جانبه شروع کردم. سپس ‌گفتم که برای نشان دادن نرمش، بیشتر در مورد آینده و راه حل صحبت خواهم کرد بدون آنکه از این مواضع دست بکشیم.»

وی در ادامه نوشته:‌ «بعد هم توضیح دادم که چرا از منظر استراتژیک، هدف ایران اثبات صلح آمیز بودن برنامه هسته‌ای‌اش است و چرا آن‌ها هم باید برای تضمین این هدف، برنامه صلح آمیز غنی سازی ایران را تحت نظارت آژانس بپذیرند. در پایان هم چارچوب راه حل را مطرح کردم. همه وزرا از صحبت‌های این خدمتگزار کوچک شما استقبال کردند و تعهد خود را برای رسیدن به همین هدف بیان کردند. قرار شد مذاکرات به صورت فشرده در پایان مهر ادامه یابد.»

همه این موارد چکیده‌ای بود از آن سیاستی که دیپلمات‌های ارشد کشورمان در ایالات متحده به کار گرفتند تا علاوه بر نشان دادن پافشاری ایران بر لزوم به رسمیت شناختن حقوق هسته‌ای ملت ایران در چارچوب پیمان منع اشاعه هسته‌ای، با به کارگیری ادبیات حقوقی که برای همه آنها قابل فهم و درک باشد، به جای دافعه، جاذبه‌ای را برای حل بن‌بست ۱۰ ساله هسته‌ای ایران به وجود آورند که ظاهرا چنین نیز شده است.

شاهد این مدعا، درخواست جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا از ظریف برای گفت‌وگوی نیم ساعته در حاشیه نشست وزرای خارجه ۵+۱ و نیز تماس تاریخی و بی‌سابقه باراک اوباما با حسن روحانی است که هر کدام در پشت هر تریبونی قرار گرفتند، از لزوم به رسمیت شناختن حق ایران برای استفاده مسالمت‌آمیز از انرژی هسته‌ای سخن به میان آوردند هر چند، در نهایت، هر دو آنها، حل این موضوع را به رفع نگرانی‌های جامعه بین‌المللی درباره اهداف اتمی ایران مشروط کردند.

آنچه از بازخورد سخنرانی‌ها، تماس‌ها و دیدارهای اخیر در نیویورک در رسانه‌های آمریکایی مشاهده می‌شود، از یک موضوع نشان دارد و آن این است که ایران باید با گام برداشتن برای شفاف‌سازی درباره فعالیت‌های هسته‌ای خود زمینه را برای لغو تحریم‌ها و کاهش فشارها بردارد و این همان مرکز ثقلی است که سال‌هاست، هر دو طرف در آن به بن‌بست رسیده‌اند.

اما با توجه به تغییر ادبیات دولت کنونی در قبال موضوع هسته‌ای و پیشنهاداتی که تیم جدید برای پیشبرد و حل مسئله هسته‌ای مطرح کرده، اکنون توپ در زمین طرف آمریکایی است که برای نشان دادن حسن‌نیت خود درباره تمایلش برای کاهش تنش با ایران و بهبود روابطش با تهران گام بردارد. باید منتظر ماند و دید، با توجه به اتفاقات کم‌سابقه‌ای که در نیویورک رخ داد، گام بعدی حریف چیست تا بتوان نیت واقعی آنها را از این همه ابراز تمایل خواند./فارس