خوردن مال يتيم به ظلم و ستم‏ حرام است

به گزارش زرین نامه؛ محمّد بن سنان نقل كرده كه وى گفت:

حضرت ابى الحسن على بن موسى الرّضا عليه السّلام در مكتوبى به او در جواب مسائلش فرمودند: خوردن مال يتيم از روى ظلم و ستم به خاطر علل و اسباب بسيارى حرام است:

اوّل: هر گاه كسى از روى ستم مال يتيمى را بخورد بر كشتنش كمك كرده زيرا يتيم محتاج و فقير بوده و از طرفى نمى ‏تواند خود را بكشد و بردارد و اساسا قائم به خويش نبوده و كسى را هم ندارد كه همچون پدر و مادر وى را كفايت كنند از اين رو وقتى كسى مالش را بخورد گويا او را كشته و به فقر و فاقه انداخته ‏اش مضافا به هشدارى كه حق عزّ و جل داده و از ستم به يتيم و افراد ضعيف بر حذر داشته و اخبار به عقوبت داده چنانچه در قرآن فرموده:

بايد بندگان از مكافات عمل خود بترسند (و با يتيمان نيك رفتار كنند) كسانى مى‏ ترسند كودكان ناتوان از آنها باقى ماند و زير دست مردم شوند، آنان بايد از خدا بترسند.

دوّم: حضرت ابو جعفر عليه السّلام فرمودند: خداوند عزّ و جل در خوردن مال يتيم وعده دو عقوبت داده، يك عقوبت در دنيا و ديگرى در آخرت.

پس حكمت و مصلحت در تحريم مال يتيم يكى ابقاء يتيم و قائم به نفس نمودنش بوده و ديگرى حفظ نمودن اعقاب و فرزندان از آنچه به ايتام مى‏ رسد چه آنكه متصدّيان امور ايتام وقتى وعده عقوبت حق عزّ و جلّ به متصرّفين در اموال ايتام را ملاحظه كردند از خوردن اموال ايشان اجتناب كرده و هيچ گونه خيانتى در مال آنها نمى‏ كنند در نتيجه هم ايتام با داشتن مال قائم به نفس گشته و نياز به مال ديگران ندارند و هم فرزندان متصدّيان به سرنوشت سوء ايتامى كه مالشان را اولياء خورده ‏اند كه مبتلا نمى‏ شوند از اين گذشته آنان كه مال ايتام را مى‏ خورند بعدا كه اطفال يتيم رشد كرده و به سن درك و بلوغ رسيدند حق خود را مطالبه كرده و بدين ترتيب عداوت و خصومت و بغض و كينه بين طرفين حاكم مى‏شود.

منبع:علل الشرائع / ترجمه ذهنى تهرانى، ج‏۲، ص540.