گلستان در انتظار شنیدن نت‎های خیس باران

به گزارش زرین نامه؛ اگر چه سرمایی اینچنین باید گویای ریزش دانه‎های سپید برف بر گونه‎های خاکستری خاک این ملک باشد و مردم چشم‎انتظار این دیار را در شوق برف و باران همچنان معطل خود نگه داشته است.

گویی حکایت دی‎ماه امسال در مدار تکرار همچنان بر دور روزهای بی‎برف و باران در این دیار سبز می‎چرخد و چشم فلک همچنان خشک و خالی از قطره‎ای سرشک.

زمستانی سرد و خشک در گلستان تجربه‌ای که در حال تکرار است.

دهقانان این سرزمین، همچنان چشم بر آسمان آبی دوخته‎اند، هوا نیز لبریز از سرمای بهمن‌ماه همچنان بر گونه‎های کودکان این دیار، سرخی شرم‎آگین نقش می‎زند تا بخارهای برخاسته از سرمای هیاهو با نگاهی حسرت‎آمیز درهم آمیزد.

گلستان در آرزوی باران است، در حسرت باریدن و احساس نمناکی و زمین همچنان در اشتیاق عطر خاک و تک‎نوازی قطره‎های شفاف زندگی و با تمامی جاذبه‎اش؛ نت‎های خیس باران را انتظار می‎کشد.

شاید تصور اینکه همچون سال گذشته، امسال نیز زمستانی سرد و خشک، تجربه این ملک بهشتی شود، تصوری تلخ و غم‎انگیز باشد، اما گویی این تصویر دردناک، دور از ذهن نیست، وقتی باران و برف در این دیار همچنان عادت دارد تنها گاهی بر ارتفاعات این سرزمین جلوه‎نمایی کند.

خشکسالی حکایت هولناک و غم‎انگیز این دیار است، وقتی پاییز و زمستان از این دیار، باران را دریغ می‎کنند، چاره‎ای نیست که دلت بلرزد و نگران باشی و در اندیشه انتهای پایان این حکایت تلخ.

مدیرکل هواشناسی استان گلستان نیز با نگارنده هم‎عقیده است، روزهای حسرت آب این ملک را گویی تمامی نیست و هر روز دایره تدبیر این عرصه تنگ‎تر از گذشته، فردای روشنی را رقم نمی‎زند.

سیدجواد رضوی گفت: خشکسالی در این پهنه شمالی تنها یک تهدید نیست، بلکه در شرایط فعلی به آن مبتلا هستیم و باید برای آینده چاره‎ای عاجل اندیشید.

وی ادامه داد: تنها علاج خشکسالی در این استان زرخیز، کاهش مصرف آب و تعطیلی کشاورزی مبتنی بر آبیاری از طریق چاه‎های آبی است.

رضوی تصریح کرد: اکنون در بخش‎های شرقی گلستان همچون گنبد و مینودشت با وجود نبود آب کافی، محصولات نیازمند آبیاری همچون برنج کشت می‎شود که این موضوع به معنای خشکسالی بیشتر در این منطقه است.

وی با اشاره به خشکسالی به عنوان بلای طبیعی نامحسوس در گلستان افزود: پیامدهای منفی این پدیده بر منابع آبی زیرزمینی، جریان‎های سطحی و آب مصرفی مورد نیاز کشاورزی و انسانی مترتب است و به چهار دسته خشکسالی هواشناسی، آب‎شناسی، کشاورزی و خشکسالی اقتصادی و اجتماعی تقسیم‌بندی می‎شود.

این مسئول گلستانی اضافه کرد: با توجه به خشکسالی در گلستان، برنامه‎ریزی و مدیریت منابع آب و ارائه راهکارهای لازم برای مقابله با مشکلات ناشی از کمبود آب ضروری است.

*پراکندگی نامنظم بارش در گلستان عامل تشدید خشکسالی

رضوی یادآور شد: عمده میزان بارش در استان به سطح محدودی از آن اختصاص دارد، به طوری که دشت­های شمال استان گلستان که بخش وسیعی از مساحت آن را تشکیل می­دهد دارای متوسط سالانه بارش 200 بین تا 400 هستند و از لحاظ پراکنش زمانی نیز کم‌باران‎ترین ماه در استان مرداد‌ماه است و تابستان کم‌باران‎ترین فصل، زمستان و پاییز پرباران‎ترین فصل سال به شمار می‎روند.

به گفته وی، 25 درصد از میزان بارش استان گلستان مربوط به بهار، 14 درصد مربوط به تابستان، 30 درصد پاییز و 31 درصد مربوط به زمستان است.

رضوی با اشاره به پهنه‌بندی خشکسالی در گلستان طی دوره 12 ماهه منتهی به آذرماه 93 خاطرنشان کرد: میانگین بارش پاییز در استان گلستان در سال 93 نسبت به دوره آماری 18 درصد و نسبت به سال گذشته 25 درصد کاهش داشته است.

وی ادامه داد: پیش‎بینی فصلی بارش نشان می­دهد که مجموع بارش در دوره سه ماهه بهمن‌ماه و اسفندماه 93 و فروردین‌ماه 94 در بخش غرب استان نرمال است و در سایر نواحی استان نرمال تا کمتر از نرمال بین 80 تا 90 درصد میانگین بلند‌مدت خواهد بود.

مدیرکل هواشناسی استان گلستان ادامه داد: طبق این پیش‎بینی در دوره سه ماهه اسفندماه 93، فروردین‌ماه و اردیبهشت‌ماه 94 در نواحی شمال­ شرق استان نرمال تا کمتر از نرمال بین 80 تا 90 درصد میانگین بلند‌مدت و در سایر نواحی استان نرمال خواهد بود.

*خشکسالی توسعه گلستان را تهدید می‎کند

رضوی تصریح کرد: پیش‎بینی فصلی دما نشان می‎دهد، میانگین دما در دوره­ سه ماهه بهمن‌ماه، اسفندماه 93 و فروردین‌ماه 94 در تمام نواحی استان نرمال تا بیشتر از نرمال با افزایش بین 5/0 تا 5/1 درجه نسبت به میانگین بلندمدت خواهد بود.

به گفته وی، در دوره­ سه ماهه اسفندماه 93، فروردین‌ماه و اردیبهشت‌ماه 94 میانگین دما در تمام نواحی استان نرمال با نوسان 5/0 درجه سانتی‌گراد نسبت به میانگین بلند‌مدت است.

رضوی یادآور شد: براساس آمار موجود آلوده شدن آب‌ها چه سطحی و چه زیرزمینی در حال افزایش است و با توجه به مصرف بی‎رویه آب و کاهش بارش و خشکسالی در نتیجه کاهش ذخایر زیرزمینی و سطحی آب، اصولاً آب اضافی برای توسعه وجود ندارد

وی با تاکید بر شیوه‎های مقابله با بحران کم‌آبی و مشکلات ناشی از آن خاطرنشان کرد: اصلاح الگوی کشت استان با توجه به نیاز آبی محصولات، فقدان اقدام به عمیق کردن چاه‌های موجود، اعطای وام بلاعوض در ازای عدم بهره‎برداری از چاه‎های موجود، ترویج فرهنگ صرفه‎جویی در مصرف آب در صدا و سیما و آموزش روش‎های صرفه‎جویی از جمله استفاده از روش‎های نوین آبیاری و به‎کارگیری تجربه‎ کشورهای موفق در زمینه‎ی کشاورزی از جمله راهکارهای مناسب برای مقابله با کم‌آبی در گلستان است.

*برنامه‎های دانش‎بنیان در دستور کار کارگروه تخصصی خشکسالی

مدیرکل مدیریت بحران استان گلستان نیز با اشاره به خشکسالی به عنوان یک مشکل جدی برای کشور گفت: وضعیت پیش‎رو به واسطه کمبود بارندگی و پراکنش نامناسب بارش، بخش‎های مختلف استان از جمله کشاورزی و آب شرب مردم را دچار مشکل کرده است.

صادق علی مقدم در گفت‎و‎گو با خبرنگار فارس اظهار کرد: در شرایط کنونی به نظر می‎رسد سیاست کلی باید سیاست سازگاری توأم با پیشگیری باشد تا بتوان براساس آن برنامه راهبردی برای مواجهه با این تهدید طبیعی ترسیم کرد.

وی با تاکید بر توجه جدی به موضوع خشکسالی در استان ادامه داد: در کارگروه تخصصی خشکسالی در استان نیز به نتیجه رسیدیم که برنامه‎های دانش‎بنیان در دستور کار قرار گیرد و دو برنامه از متخصصان دانشگاهی نیز در این زمینه در دست بررسی است.

*خشکسالی را جدی نگرفته‎ایم

در پایان می‎توان گفت، استان گلستان از خسارات خشکسالی و کمبود آب در امان نیست و طی سال‎های آینده نیز این وضعیت تشدید خواهد شد، از سویی دیگر خشکسالی به عنوان یک پدیده طبیعی همچون سایر پدیده‎های طبیعی با استفاده از دانش، آگاهی، برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح قابل پیش‎بینی و کنترل است و می‌توان با برنامه‌ریزی‎ و مدیریت صحیح، خسارت‎های ناشی از آن را به حداقل رساند، هر چند هنوز اراده جدی برای چنین تدبیری وجود ندارد./فارس

انتهای پیام/م