بیماران فریب پیوند کبد را نخورند

به گزارش زرین نامه؛ سید موید علویان در توضیح اقدامات جدید تبلیغات خرید و فروش کبد که مانند خرید و فروش کلیه رایج شده است، اظهار داشت: پیوند کبد از فرد زنده به مانند پیوند کلیه امکانپذیر نیست و فقط باید از فرد مرگ مغزی فرآیند پیوند کبد صورت پذیرد.

رئیس مرکز تحقیقات کبد و گوارش دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج) افزود: بنابراین وقتی بیماری از فرد مرگ مغزی کبد پیوندی دریافت می‌کند مسلمأ پولی نیز رد و بدل نمی‌شود و در حال حاضر هم یکی از مراکزی که به صورت جامع در زمینه پیوند کبد اقدام می‌کند بیمارستان نمازی شیراز است.

علویان ادامه داد: پیوند کلیه سال‌هاست که در کشور صورت می‌پذیرد و این پیوند از فرد زنده امکانپذیر است ولی پیوند کبد به هیچ عنوان به این صورت نیست و در بیمارستان نمازی نیز در مواردی استثنایی برای پیوند کودکان زیر ۱۴ سال می‌توان قسمتی از کبد نزدیک‌ترین افراد به بیمار که گروه خونی یکسانی داشته باشند صورت پذیرد که چنین پیوندی را نمی‌توان یک پیوند کامل عنوان کرد، بنابراین در حال حاضر پیوند کبد از فرد زنده و به صورت پیوند روتین کلیه امکان پذیر نیست.

در این راستا محمد عقیقی، مسئول واحد پیوند وزارت بهداشت نیز پرده از این موضوع بر می‌دارد و می‌گوید: تبلیغاتی که تحت عنوان کبد فروشی در برخی سایت‌ها مطرح می‌شود، مطمئنا کذب، سوءاستفاده و کلاهبرداری است نه یک فرایند درمانی واقعی.

وی عنوان می‌کند: ممکن است در این سایت‌ها از کسی ثبت نام کنند و پول‌هایی را نیز از وی بگیرند،‌ اما مطمئن باشید این امر به پیوند از اهداکننده زنده منجر نخواهد شد و در این صورت بیماران تنها مال خود را می‌بازند.

عقیقی همچنین می‌افزاید: احتمال سوءاستفاده از عناوینی همچون کبدفروشی، ایجاد تعامل مالی بین اهدا کنندگان و گیرندگان عضو در مورد کبد موضوع نامحتملی است؛ چرا که مهم‌ترین منبع تامین کبد برای بیماران نیازمند، از موارد مرگ مغزی است. موارد مرگ مغزی نیز از زمان اعلام تا زمان مراقبت، انتخاب گیرنده مناسب، برداشت عضو، انتقال به بخش پیوند و انجام پیوند همه در سیستم دولتی و با نظارت وزارت بهداشت یا معاونت‌های درمان دانشگاه‌ها شکل می‌گیرد. براین اساس کل فرایند پیوند در مداری بسته و تحت نظارت صورت می‌پذیرد، در نتیجه بحث فروش عضو یا مطالبه مالی برای پیوند عضو از مرگ مغزی، با توجه به حمایت‌های وزارتخانه از بیمارستان‌هایی که این پیوند را ارائه می‌دهند، عملاً منتفی است.

وی درباره پیوند کبد از اهدا کننده زنده نیز می‌گوید: از طرف دیگر هر کسی را نمی‌توان کاندیدای اهداکنندگی پیوند کبد کرد. شرایط پیوند کبد از فرد زنده بسیار محدود است و با توجه به مشکل بودن این اعمال، هر کسی هم به راحتی جان خود را به خطر نمی‌اندازد. در مجموع موارد پیوند کبد از اهداکنندگان زنده در مقایسه با موارد اهدا کنندگان مرگ مغزی بسیار محدود است.

عقیقی همچنین می‌گوید: در پیوند کبد از زنده نیز اغلب اهداکنندگان پدر، مادر، خواهر یا برادر بیمار هستند که اهداکننده به یکی از اعضای خانواده‌شان خواهند بود. در مجموع عملاً اهدای بخشی از کبد را مانند داستان پیوند کلیه نداریم.

وی انجام ۴۸۴ پیوند کبد در سال گذشته را مورد اشاره قرار داده و می‌گوید: از میان اعمال پیوند کبد در سال گذشته تنها ۳۴ مورد پیوند از زنده صورت گرفته و ۴۵۰ مورد آن از مرگ مغزی بوده است؛ در مجموع کمتر از ۱۰ درصد موارد از اهدا کننده زنده بوده است. در این ۱۰ درصد هم وضعیت بیماری فرد آنقدر شدید بوده که در لیست انتظار، کبد به وی نرسیده و به ناچار یکی از اعضای خانواده بخشی از کبد خود را به وی اهدا کرده‌اند. در مجموع شرایط اهدا از اهداکنندگان زنده آنقدر راحت نیست که بتوان به راحتی در خصوص سوءاستفاده‌های مالی و کبد فروشی صحبت کرد.

مسئول واحد پیوند وزارت بهداشت تاکید می‌کند: بهتر است برای انجام پیوند کبد، بیماران در بخش‌های پیوند کبد ثبت نام کنند تا با قرارگیری در لیست انتظار در نخستین فرصت انجام پیوند کبد از مرگ مغزی صورت گیرد.

وی همچنین تاریخچه آغاز پیوند کبد در کشور را مورد اشاره قرار می‌دهد و می‌گوید: در میان پیوند اعضا، پیوند کبد یکی از اعمال جراحی پیچیده، سخت و پرهزینه به شمار می‌رود و با توجه به پیچیدگی این موضوع، اگر کشوری در زمینه پیوند کبد فعالیت می‌کند می‌توان گفت که جزو کشورهای با سطح علمی بالا در حوزه پیوند قرار دارد.

عقیقی می‌افزاید:خوشبختانه ایران نیز جزو کشورهایی است که با همت و تلاش پزشکان متخصص در حال حاضر پیوند کبد را در سطح کشور با تعداد نسبتاً قابل قبول انجام می‌دهد و روز به روز بر تعداد اعمال پیوند کبد ایران بیشتر می‌شود. همچنین خوشبختانه به مرور زمان پیامد یا out come انجام پیوند در کشور رو به بهبودی است.

وی ادامه می‌دهد: طبق آمارهای ثبت شده در سایت معاونت درمان و اداره پیوند وزارت بهداشت، اعمال جراحی پیوند کبد از سال ۱۳۶۰ در کشور آغاز شده است. اما فعالیت جدی پیوند کبد در کشور از سال ۱۳۷۹ به بعد یعنی پس از تصویب قانون پیوند اعضا از اهدا کنندگان مرگ مغزی، است؛ به طوری که از سال ۱۳۶۰ تا پایان سال ۷۸ تنها ۹ مورد پیوند کبد انجام شده است. اما از حدود پنج سال گذشته شتابی در انجام پیوند کبد در کشور رخ داد؛ به طوری که در سال ۹۰ تعداد پیوند کبد به ۴۰۴ مورد و در سال ۹۱ به ۴۸۴ مورد رسید. یعنی در دو سال اخیر تعداد اعمال پیوند کبد به طور چشمگیری افزایش یافته است. امیدواریم در سال‌های پیش رو نیز این فعالیت با همین شتاب به سمت جلو حرکت کند.

مسئول واحد پیوند وزارت بهداشت با بیان اینکه اکنون ۶ بخش پیوند در سطح کشور در حال فعالیت هستند، عنوان می‌کند: هر چند پیوند کبد در سال‌های نخست در تعداد بسیار کم انجام می‌شد اما فعالیت بخش‌های پیوند کبد در سال‌های متوالی حاکی از انجام ۲۰۵۱ مورد پیوند در بخش‌های مختلف است. مسلماً بخش‌های پیوند کبد از بابت قدمت و تعداد اعمال جراحی نیز متفاوت هستند. برخی از بخش‌ها تازه تاسیس هستند و فعالیت کمتر از پنج سال دارند و برخی دیگر نیز قدیمی‌ترند و به دلیل تجربه بیشتر، تعداد پیوندهایشان نیز بیشتر است.

وی می‌گوید: علاوه بر فعالیت بیمارستان نمازی شیراز به عنوان پیشگام پیوند کبد در سطح کشور، به منظور افزایش دسترسی بیماران و شتاب گرفتن اعمال پیوند کبد، بخش‌های جدید با حمایت وزارت بهداشت راه‌اندازی شده است؛ به طوری که در سال‌های گذشته با راه‌اندازی بخش‌های پیوند کبد در استان‌های آذربایجان شرقی، اصفهان، کرمان، بیمارستان طالقانی تهران و فعالیت مجدد بیمارستان امام خمینی (ره) تهران خوشبختانه اعمال پیوند کبد افزایش یافته است.

عقیقی افزایش و توسعه بخش‌ها را جزو وظایف حاکمیتی عنوان می‌کند و می‌گوید: برای افزودن تعداد این بخش‌ها در تلاش هستیم. البته باید به فکر ارتقای کمیت و کیفیت پیوند کبد در سطح کشور نیز باشیم. دیگر اقدامی که به صورت حاکمیتی صورت می‌گیرد، حمایت صد درصدی خدمات پیوند کبد به لحاظ هزینه‌هاست؛ به طوری که پیوند کبد جزو اعمال جراحی است که برای بیماران رایگان انجام می‌شود. به این ترتیب اعمال برداشت ارگان از اهدا کنندگان مرگ مغزی و انجام پیوند از سوی معاونت درمان وزارت بهداشت به صورت رایگان برای بیماران انجام می‌شود. البته بخشی را نیز هیات امنای ارزی وزارت بهداشت حمایت می‌کند.

مسئول واحد پیوند وزارت بهداشت خاطرنشان می‌کند: داروهای مرتبط با پیوند کبد نیز که باید پس از اعمال جراحی مصرف شود، از حمایت وزارت متبوع برخوردار است. در مجموع نهایت تلاش صورت گرفته تا بیماری که به هر دلیلی نیازمند پیوند کبد است، حداقل دغدغه مالی را داشته باشد./تسنیم