گلستان در حوزه مطالعه حال خوبی ندارد

به گزارش زرین نامه، صحبت از کتاب است، یار مهربان و دانا و خوش‎‎بیانی که تنها از او شعر‎ کودکانه روزهای دور به‌جامانده و در ورای دل‎مشغولی‎های روزانه سراغ این دوست پنددان و هنرمندانمان را نمی‎گیرم.

میانگین سرانه مطالعه در کشور پائین است، آن‌هم در کشوری که تاریخش را از ادبیات آن جست‎وجو می‎کنند، اما این وضعیت در گلستان تأسف‌بارتر است، چنانچه پیش‌ از این نیز در آماری از سوی مدیرکل کتابخانه‎های وقت استان اعلام‌ شده بود که سرانه مطالعه در استان گلستان 59 دقیقه در روز است که از نظر جایگاه در رتبه 25 کشوری قرار دارد.

این در حالی است که سرانه مطالعه در سطح کشور روزانه 76 دقیقه است؛ ازاین‌رو این استان شمالی که تقریباً در بسیاری از شاخص‎های توسعه فاصله زیادی با کشور دارد، اکنون نیز در رتبه 25 کشوری قرار دارد هرچند گویا نسبت به سنوات گذشته رشد بیشتری داشته است.

البته در نوع احتساب شاخص مطالعه نیز شاید بتوان نقدی جدی را بدان وارد ساخت، چراکه اکنون مطالعه تنها در قالب یک کتاب مکتوب انجام نمی‎گیرد، بلکه با توسعه روزافزون فضای مجازی دایره گسترده‎تری از علوم و دانش پیش‌روی مردم و حتی پژوهشگران ما قرار گرفته است.

* کشورهای مترقی همچنان اهل کتاب و مطالعه هستند

اکنون به این موضوع می‎پردازیم که چرا کتاب و کتاب‎خوانی کم‎تر موردتوجه مردم استان قرار می‎گیرد، بدون شک عوامل بسیاری در این موضوع دخیل است که یکی از مهم‎ترین دلایل، نبود فرهنگ مطالعه و فقدان حس نیاز مردم به کتاب و کتاب‎خوانی است، آن‌هم به شکلی که گویا، نبود مطالعه هیچ ضربه‎ای به زندگی روزانه آنها وارد نمی‎کند.

یکی دیگر از عوامل مهم کم‌رغبتی مردم به مطالعه کتاب، وجود اینترنت و رسانه‎هایی است که در فضای مجازی اطلاعات خود را بازنشر می‎دهند و بسیاری از نیازهای روزمره مردم را به دانش مرتفع می‎کنند، کافی است که بخواهید درباره موضوعی بدانید و یا در مورد آن تحقیق کنید، دنیایی از اطلاعات نه‌تنها به زبان فارسی، بلکه به زبان‎های متعدد دنیای امروز قابل دریافت است.

در شرایط کنونی با توجه به افزایش و بازنشر لحظه‎ای و روزانه رسانه‎‎های دیجیتال، باید این بخش را هم به مصادیق مطالعه اضافه کنیم، چراکه بسیاری از کتب مکتوب اکنون تبدیل به سند «پی‌دی‌اف» شده و در اختیار مردم قرار می‎گیرد.

*رسانه‎های دیجیتال باید در سرانه مطالعه محسوب شوند

علاوه بر سایت‎های متعدد علمی، پژوهشی و خبری، رسانه‎های نوین را هم اضافه کنید که تحت عنوان شبکه‎های اجتماعی لحظه‌به‌لحظه انواع اطلاعات چه درست و چه غلط را به خورد مردم می‎دهند.

تصور کنید با این حجم اطلاعات و دسترسی آسان به انواع دانستنی‎های به‌روز شده، آیا رغبت خواهید کرد به کتابخانه‎ای بروید و طلب کتاب کنید، مگر آنکه دانشجو باشید یا محققی که نیازمند مرجع برای مقاله خود باشید و یا اطلاعاتی را که می‎خواستید نتوانسته‎اید از اینترنت بیابید.

با همه مباحث طرح‌شده، کتاب و کتاب‎خوانی لطف خاص خود را دارد و هنوز در بسیاری از کشورهای پیشرفته این موضوع حرف بسیاری برای گفتن دارد، چنانچه در دنیا برخی از کتاب‎ها در تیراژ میلیونی چاپ‌ شده و حتی بسیاری از کتب نیز چند بار بازنشر می‎شوند.

مدیرکل سیاسی و انتخابات استانداری گلستان با اشاره به وضعیت نه‌چندان راضی‌کننده سرانه مطالعه در گلستان اعتقاد دارد که سرانه پایین مطالعه و کتاب‌خوانی در گلستان، نیازمند بررسی و آسیب‎شناسی است.

سیدعلی میرباقری در گفت‎وگو با خبرنگار فارس در گرگان اظهار کرد: مطالعه از لوازم توسعه‎‎یافتگی است و برای نیل به توسعه باید آن را در جامعه نهادینه کرد.

*سرانه پائین مطالعه کتاب در گلستان نیازمند آسیب‎شناسی است

وی ادامه داد: در دین مبین اسلام بر مطالعه و افزایش معلومات بسیار تأکید شده، چنانچه حتی اولین کلام وحی نازل‌شده به پیامبر اکرم (ص) با موضوع خواندن و دانستن آغاز شده و مورد تأکید قرار گرفته است.

میرباقری با تأکید بر اهمیت مطالعه و کسب دانش در اسلام تصریح کرد: در اسلام برای یافتن علم و دانش محدودیتی وجود ندارد، چنانچه رشد و کمال انسان در گرو دانستن و مطالعه است و حتی برای دستیابی به این معرفت حدومرزی متصور نیست.

وی یادآور شد: ثروت انسان دانش اوست، چراکه انسان با ثروت مادی بزرگ نمی‎شود، بلکه بزرگی وی در دانستن است و این موضوع نشان می‎دهد که به چه میزان بلوغ فکری دست‌ یافته و رشد کرده است.

این مسئول گلستانی خاطرنشان کرد: مطالعه باید جهت‎دار و باتدبیر همراه باشد، چراکه بدون توجه به اهداف متعالی ممکن است فرد به انحراف کشیده شود.

میرباقری با تأکید بر مطالعه در تمامی حوزه‎های فرهنگی و اجتماعی افزود: در مسائل سیاسی هم اگر مطالعات خدایی نباشد، به‌طور قطع انسان راه را اشتباه می‌رود؛ چنانچه برخی از اشتباهات در این حوزه نیز متأثر از فقدان مطالعه است.

همچنین مدیرکل کتابخانه‎های عمومی استان گلستان گفت: سرانه مطالعه، رابطه مستقیمی با آسیب‎های اجتماعی دارد، چنانچه افزایش آسیب‎های اجتماعی در استان متأثر از سرانه پایین مطالعات است.

*مطالعه باید جهت‎دار باشد

رضا قوانلو به خبرنگار فارس در گرگان گفت: امروز در خبرگزاری شما مطلبی از یک مقام قضایی دیدم که تعداد پرونده‎های قضایی در استان را برابر با کشور پرجمعیت ژاپن قلمداد کرده بود، که همین موضوع نشان می‎دهد جامعه ما در بسیاری از حوزه‎های مطالعاتی و کسب دانش زندگی و فرهنگ با جامعه توسعه‌یافته فاصله گرفته است.

وی تصریح کرد: باوجود پیشرفت‎های بزرگ ممالک دنیا در حوزه نرم‎افزاری و رسانه دیجیتال، یکی از شاخص‎های مهم توسعه در هر جامعه، موضوع کتاب، کتاب‌خوانی و سرانه مطالعه است، چنانچه هر جامعه‎ای که از حیث توسعه‎یافتگی در جایگاه بالاتری قرار دارد، در شاخص مطالعه نیز جایگاه ویژه‎ای دارد.

قوانلو با اشاره به تغییرات شیوه‎های مطالعه در دنیای امروز افزود: امروزه در دنیا شکل مطالعه در حال تغییر است، از الواح گلی، سنگ‌نوشته‌ها و کاغذ به چندرسانه‎ای و شبکه‎های اجتماعی تلفن همراه رسیده‎ایم، اما بااین‌ وجود همچنان مطالعه از اهمیت ویژه‎ای برخوردار است.

به گفته وی ارزش و اعتبار هر جامعه‎ای به میزان نشر علم در قالب کتاب و افراد کتاب‌خوان آن جامعه بستگی دارد.

این مسئول گلستانی با اشاره به آمارهای متفاوت از سرانه مطالعه در استان و کشور تصریح کرد: شاخص کلی برای سنجش و اعلام شاخص مطالعه وجود ندارد، اما آنچه مشخص است، در این عرصه دچار آشفتگی هستیم و حال گلستان در حوزه مطالعه خوب نیست.

قوانلو با تأکید بر گنجاندن موضوع توسعه مطالعه و کتاب‌خوانی در برنامه ششم کشور، اذعان کرد: بر اساس سند 1404 ما باید در شاخص‌های توسعه جزو 15 کشور برتر دنیا و نخستین کشور در منطقه خاورمیانه باشیم که لازمه آن توسعه سرانه مطالعه است.

*گلستان در حوزه مطالعه حال خوبی ندارد

وی عنوان کرد: اعتقاد دارم چنانچه وضعیت سرانه مطالعه ما در استان شرایط خوبی داشت، شاهد از هم‌پاشیدگی نهاد خانواده، اعتیاد و انواع بزهکاری‎ها در جامعه نبودیم.

با گذر بر آنچه گذشت باید گفت هنوز شاخص و استانداردی برای اندازه میزان مطالعه در کشور وجود ندارد، هرچند این موضوع هم نمی‎تواند مانع از آن شود که بگوییم گلستان در حوزه کتاب و کتاب‎خوانی اصلاً وضعیت خوبی ندارد که آسیب‎شناسی این موضوع نیز نیازمند بررسی و مداقه صاحب‎نظران است./فارس

انتهای پیام/م