جاده آموزش رانندگی در رسانه ملی دست انداز دارد!

به گزارش زرین نامه؛ حتي كساني كه خودروي شخصي ندارند، در طول روز يا هفته دست كم چند بار از خودروهاي كرايه و وسايل حمل‌و نقل عمومي استفاده مي‌كنند. در واقع مقوله استفاده از وسيله نقليه را مي‌توان يكي از فراگير‌ترين موضوعات عصر حاضر برشمرد كه جامعه هدف آن همه اقشار جامعه هستند. هر چند شايد نوع و قيمت خودرو‌هاي مورد استفاده مردم متفاوت باشد ولي در مجموع استفاده از خودرو در جامعه كنوني اجتناب‌ناپذير است.

با وجود اينكه ضريب نفوذ استفاده از خودرو در جامعه (اعم از شخصي يا عمومي) تقريباً صددرصد است و بيش از 17 ميليون خودرو در سطح جاده‌هاي كشور تردد مي‌كنند، به جرئت مي‌توان گفت سطح آموزش اصول و مهارت‌هاي رانندگي در كشور، بسيار پايين و غيرقابل اعتناست. دليل اين ادعا نيز آشفتگي ترافيكي، رانندگي پرخطر، استهلاك زود‌تر از موعد خودروها، عدم توجه به رعايت قوانين و در نهايت آمار بالاي كشته‌ها و مجروحان حوادث رانندگي در كشور است كه از اين حيث در رده‌هاي بالاي حوادث رانندگي در جهان قرار داريم. هر چند در بروز برخي تصادفات نقش عوامل غير انساني نظير نقص در وسيله نقليه، نا‌ايمن بودن جاده‌ها و عوامل طبيعي نظير ريزش يا رانش كوه، بارش نزولات جوي و موارد مشابه، غير‌قابل كتمان است ولي در مجموع نقش عامل انساني در تصادفات در سراسر دنيا بيش از 50 درصد است كه در كشور ما اين رقم به بيش از 65 در صد مي‌رسد. اينجاست كه نقش آموزش در رعايت اصول راهنمايي و رانندگي و توسعه فرهنگ رانندگي بيش از پيش رخ مي‌نمايد و لزوم توجه جدي به اين مقوله آشكار مي‌شود. هر چند در طول سال‌هاي اخير، اقدامات و اصلاحاتي در اين خصوص صورت گرفته است ولي نحوه اين آموزش‌ها و اقدامات با استاندارد‌هاي روز دنيا فاصله معناداري دارد.

كساني كه دست‌كم يك بار پشت فرمان خودرو نشسته‌اند، مي‌توانند شهادت دهند كه راندن يا به عبارتي حركت دادن خودرو در مسير مستقيم به مراتب از راندن دوچرخه آسان‌تر است اما همانگونه كه بين «توپ بازي» و «فوتبال» يا «آب تني» و «شنا» تفاوت‌هاي ماهوي و اساسي وجود دارد، بين «راندن خودرو» و «رانندگي» نيز تفاوت‌هاي آشكاري وجود دارد. شايد آموزش راندن خودرو به يك نفر در كمتر از 2 الي 3 دقيقه صورت پذيرد؛ چراكه با روشن كردن خودرو و فشردن پدال كلاچ و جا انداختن دنده و گاز دادن و رها كردن كلاچ خودرو به حركت در مي‌آيد ولي آموزش مهارت‌هاي رانندگي به چندين سال زمان و كسب تجربه فراوان نياز دارد. امروزه رانندگان زيادي را در سطح جامعه مي‌بينيم كه به رغم داشتن گواهينامه و سال‌ها رانندگي از انجام برخي امور ساده نظير پارك دوبل، سنگ چين و حتي تعويض لاستيك پنچر خودرو ابا دارند و اين كار‌ها را با ترس و لرز انجام مي‌دهند. هر چند عدم تسلط به اجراي پارك دوبل يا سنگ‌چين في‌نفسه خطرآفرين نيستند، ولي اين همه ماجرا نيست و عدم يادگيري اصول رانندگي علمي و فني و بي‌توجهي يا ساده انگاشتن قواعد راهنمايي و رانندگي، عامل بروز حوادث ناخواسته به ويژه در سرعت بالا مي‌شود.

رانندگي علم است يا هنر؟

به جرئت مي‌توان گفت رانندگي هم علم است و هم هنر. يك راننده محتاط و مسلط علاوه بر داشتن علم رانندگي و مهارت تخمين فواصل، سرعت خودرو‌هاي عبوري، مدت زمان لازم براي عبور از يك چهارراه يا تقاطع، مدت زمان رسيدن خودروي مقابل به تقاطع و بسياري محاسبات و اندازه‌گيري‌هاي ديگر، بايد هنگام مواجهه با بي‌احتياطي ديگران يا حوادث غير مترقبه نيز هنرمندانه از حادثه فرار كند و به استقبال خطر نرود. هنر استفاده به موقع از ترمز، چراغ، بوق، چراغ‌هاي چشمك زن و ساير وسايل و تجهيزات خودرو در جلوگيري از بروز حواث نقش بسزايي دارند. داشتن شخصيت رانندگي، صبر و حوصله، چالاكي و فرز بودن همراه با احتياط، پرهيز از عجله، خونسرد بودن، داشتن تجهيزات مناسب، توجه به رفع عيوب خودرو در اولين زمان، فراگيري فنوني نظير بستن زنجير چرخ، تعويض لاستيك پنچر و... از ديگر مؤلفه‌هاي يك رانندگي حرفه‌اي و مطمئن هستند.

من گواهينامه دارم، پس راننده هستم!

در حال حاضر متولي آموزش رانندگي در كشور آموزشگاه‌هاي رانندگي هستند كه آموزش‌هاي آنان عمدتاً مقدماتي است و با استاندارد‌هاي آموزش رانندگي فاصله زيادي دارد. هر چند در سال‌هاي اخير فرآيند دريافت گواهينامه تغيير كرده است و پذيرفته شدگان در آزمون‌هاي تئوري و عملي گواهينامه در سال اول حق رانندگي در هر ساعت يا هر مكاني را ندارند، ولي باز هم مي‌توان ادعا كرد كسب مهارت‌هاي رانندگي با دريافت گواهينامه ارتباط چنداني ندارد و افرادي كه گواهينامه مي‌گيرند نبايد به صرف شركت در چند جلسه كلاس تئوري و عملي و يك آزمون چند دقيقه‌اي خود را واجد صلاحيت كامل در امر رانندگي بدانند!

در بسياري از كشور‌هاي اروپايي فرآيند اخذ گواهينامه علاوه بر داشتن هزينه بالا، بسيار زمانبر است و آزمون عملي گاهي چندين ماه طول مي‌كشد؛ چراكه اين آزمون در جاده‌هاي مختلف شهري و برون شهري و در ساعات و روزهاي مختلف و شرايط آب و هوايي گوناگون برگزار مي‌شود. در حالي كه اين آزمون در كشور ما عمدتاً در روزهاي آفتابي برگزار مي‌شود و بيش از چند دقيقه نيز طول نمي‌كشد!

دوري و ايمني!

اگر در گذشته جمله «دوري و دوستي» كاربرد داشت در رانندگي بايد گفت «دوري و ايمني!». هر چند رعايت فاصله طولي در جاده‌هاي شهري و بين شهري از ضروريات و الزامات يك رانندگي مطمئن است ولي گاهي اوقات لزوم رعايت اين فاصله اهميت بيشتري پيدا مي‌كند. كلمه «flammable» يا «قابل اشتعال» كه پشت برخي از تريلي‌هاي حامل سوخت يا گاز مايع نوشته شده است، نوعي هشدار به رانندگان است كه در صورت برخورد با اين خودرو احتمال انفجار وجود دارد. كلمه «Long Vehicle» كه در پشت برخي تريلي‌ها نوشته شده است و اكثراً با تصوير يك حيوان با بدن كشيده همراه است، هشدار درباره طول زياد اين قبيل خودرو‌هاست و رانندگاني كه قصد سبقت از اين وسايل را دارند بايد در محاسبه زمان لازم جهت سبقت از اين خودرو‌ها دقت بيشتري كنند. به خاطر داشته باشيد سقف پرداختي بيمه شخص ثالث در خسارت‌هاي مالي بيش از چند ميليون تومان نيست. بنابراين در مواجهه با خودرو‌هاي گران‌قيمت نيز بايد احتياط بيشتري كرد؛ چراكه تنها قيمت سپر برخي از اين خودرو‌ها 60 ميليون تومان است يا آينه بغل برخي از خودرو‌ها چند ميليون تومان قيمت دارند. البته نوعي خلأ قانوني نيز در اين مورد ديده مي‌شود؛ چراكه از يك سو بروز تصادفات در جاده‌ها اجتناب‌ناپذير است، از سوي ديگر قيمت برخي از خودرو‌ها به اندازه‌اي بالاست كه تنها مالكان همان خودرو‌ها از پس مخارج و تعميرات اين قبيل خودرو‌ها برمي‌آيند!

هزينه‌هاي ميلياردي، ماحصل آموزش‌هاي نادرست

متأسفانه اطلاعاتي كه مردم در خصوص نگهداري خودرو، روشن كردن و گرم نمودن آن و حتي خاموش كردن خودرو به دست مي‌آورند، عمدتاً بر اساس آموزش‌هاي رانندگان تاكسي و ماشين‌هاي عمومي، رانندگان وسايل سنگين يا مكانيك‌هاي شاغل در سطح شهر‌ها است. هر چند تجارب اين افراد در امر رانندگي ارزشمند است و مي‌توان به آنها استناد كرد ولي از نظر علمي و اصول رانندگي معمولاً اين افراد فاقد اطلاعات به‌روز و مستند هستند. به عنوان مثال اكثر اين رانندگان هنگام خاموش كردن خودرو چند بار گاز مي‌دهند، سپس خودرو را خاموش مي‌كنند و علت اين كار را نيز نمي‌دانند. در صورتي كه اين كار جز هدر دادن بنزين تأثير ديگري روي خودرو ندارد و با اين بنزين كه بابت همين چند بار گاز دادن هدر مي‌رود، مي‌توان در سال چندين مدرسه هوشمند ساخت! بسياري از افراد بر اساس همين آموزش‌ها براي گرم كردن خودرو در هواي سرد بيش از نيم ساعت ماشين را در جا روشن نگه مي‌دارند كه به هيچ عنوان منطقي نيست و خودرو بيش از چند دقيقه نبايد درجا كند. بنابراين لزوم توجه به آموزش علمي و بر اساس يافته‌هاي جديد به رانندگان بيش از پيش ضروري مي‌نمايد.

رسالت سنگين رسانه ملی

اينكه رسانه ملي را بزرگ‌ترين مدرسه يا دانشگاه كشور بناميم، يك واقعيت انكار‌ناپذير است. ارزاني و دسترسي عموم مردم به اين رسانه، دو مؤلفه‌اي هستند كه تلويزيون را در زمره پرمخاطب‌ترين رسانه‌ها قرار داده است. اما متأسفانه با وجود چنين قابليتي و پخش انواع و اقسام آموزش‌ها در رسانه ملي نظير پخت مرباي بادمجان و تهيه ماسك خيار و... تا به حال هيچ برنامه‌ تخصصي در خصوص آموزش اصول علمي رانندگي و نگهداري از خودرو تهيه نشده است. در صورتي كه خيل كثيري از رانندگان كشور با اصول اوليه و بديهي رانندگي كاملاً بيگانه هستند. جا دارد سازندگان و تهيه‌كنندگان، برنامه‌هاي آموزشي در مورد اصول اوليه نگهداري خودرو، ضرورت تنظيم به موقع موتور، زمان مراجعه به تعمير‌گاه، بستن زنجير چرخ، جلوگيري از استهلاك زود‌تر از موقع خودرو، ضرورت جابجايي تاير‌هاي خودرو و ساير نكات فني در مورد خودرو را در دستور كار خود قرار دهند. آموزش رانندگي تدافعي و رانندگي در مسير‌هاي صعب‌العبور، باراني، برفي، گل‌آلود، يخ‌زده، اقدامات لازم در زمان بروز حادثه، شرايط لازم جهت دريافت خسارت، الزامات و ممنوعيت‌هاي رانندگي، روانشناسي رانندگي و... نيز در كاهش حوادث رانندگي و بالابردن سطح آگاهي مردم مؤثر است. آموزش اين اصول و قواعد به ظاهر ساده ولي كاربردي مزاياي فراواني نظير كاهش تصادفات، كاهش ميزان مصرف سوخت، جلوگيري از بروز حوادث ناگوار، كاهش آلودگي هوا، جلوگيري از فرسودگي و استهلاك زودرس خودروها، روان‌تر شدن ترافيك و... را به همراه خواهد داشت.

كاهش تصادفات و نقش رسانه ملی

هر چند رسانه ملي در بخش آموزش اصول و مهارت‌هاي رانندگي چندان بايسته و شايسته عمل نكرده است ولي با اين وجود نمي‌توان نقش برنامه‌هاي رسانه ملي را در كاهش سوانح رانندگي انكار كرد تا جايي كه سردار مؤمني اعتقاد دارد كاهش تصادفات را مديون همكاري رسانه ملي هستيم.

رئيس پليس راهنمايي و رانندگي كل كشور در جلسه شوراي مديران سيما گفت: بدون همكاري صدا وسيما، نمي‌توانيم كاري براي فرهنگ‌سازي ترافيك انجام دهيم. سردار مؤمني با اشاره به روند كاهش تلفات ناشي از رانندگي در كشور گفت: در حال حاضر عوامل مؤثر بر حوادث رانندگي، استاندارد جاده‌ها و وسايل نقليه است كه تأثيرگذاري در اين موارد چندان در اختيار و كنترل پليس نيست، بنابراين بيشترين عامل تأثيرپذير در كاهش حوادث و تلفات رانندگي، عامل انساني و فرهنگ‌سازي است. وي افزود: خوشبختانه همكاري بسيار خوبي از سوي رسانه ملي به ويژه سيماي جمهوري اسلامي ايران در اين خصوص وجود دارد و بدون همكاري صدا و سيما نمي‌توان روي اين مؤلفه اثرگذاري داشت.

سخن پايانی

اينكه آمار تصادفات رانندگي و به تبع آن ميزان خسارات وارد شده به كشور يك آمار وحشتناك و غير قابل توجيه است، يك واقعيت تلخ است. هر چند در سال‌هاي اخير تلاش‌هاي گسترده و همه‌جانبه‌اي در خصوص كاهش سوانح جاده‌اي صورت گرفته و تغييرات چشمگيري نيز حاصل شده است، ولي از سويي هنوز با استاندارد‌هاي جهاني و كشور‌هاي پيشرفته دنيا فاصله زيادي داريم. با وجود اينكه افزايش ميزان جرايم رانندگي، برخورد‌هاي سلبي و چكشي، انتقال خودرو به پاركينگ، گشت‌هاي محسوس و نا محسوس در كاهش تصادفات رانندگي و الزام رانندگان به رعايت فرهنگ و مقررات راهنمايي و رانندگي مؤثر بوده است، ولي بايد بپذيريم هيچ چيز جاي فرهنگ‌سازي و كار آموزشي را نخواهد گرفت و اين كار نيازمند برنامه‌ريزي و استفاده از ظرفيت‌هاي رسانه ملي و ساير سازمان‌ها و نهاد‌هاي كشور است. بدون شك كاهش حوادث رانندگي و رعايت اصول و قواعد راهنمايي و رانندگي در كشور‌هاي پيشرفته دنيا نيز ماحصل برنامه‌ريزي و فرهنگ‌سازي بوده و يك شبه حاصل نشده است. اميد است با جدي گرفتن مقوله فرهنگ‌سازي و آموزش در سطح جامعه، شاهد بالا رفتن فرهنگ عمومي رانندگي و كاهش حوادث رانندگي در كشور باشيم.

انتهای پیام/