زنگ خطر مهاجرت بی‎رویه به گلستان

به گزارش زرین نامه؛ گلستان از دیرباز شاهد مهاجرت اقوام بسیاری بوده که به خاطر مشکلاتی از جمله خشک‌سالی و به امید زندگی و فردایی بهتر در این استان شمالی سکنی گزیده‎اند.

اقوامی از ملک خراسان و سمنان گرفته تا سیستان و بلوچستان به دلیل ‎مهاجرپذیری گلستانی‎ها، شرایط سیاسی و اقلیمی منطقه خود و نیاز به کار، در این ملک حاصل‌خیز ماندگار شده‎اند و البته طی این سال‎ها با افزایش زاد و ولد بخش اعظمی از جمعیت استان را از آن خود ساختند.

آنان طی این ‎سال‎ها نه تنها صاحب خانه و زمین شدند، بلکه با سخت‌کوشی و تلاش املاک بسیاری را از آن خود کردند و حتی نمایندگانی را به مجلس شورای اسلامی فرستادند.

نگارش این گزارش برای نقد مهاجرت‎های دیروز یا قوم خاصی نیست، بلکه اشاره به شرایطی است که اکنون گلستان با آن دست به دامن است، پدیده خشک‌سالی آن هم در استان‎هایی که سابقه مهاجرت به گلستان را داشته‎اند، دوباره این شرایط را مهیا کرده تا خانواده‎هایی از آنان که اکنون پایگاه‎هایی نیز در گلستان دارند، ترک دیار کرده و وارد گلستان شوند.

این شرایط برای همه گلستانی‎هایی که در این ملک زندگی می‎کنند و حتی مهاجران سابق که اکنون عضوی از این استان شمالی هستند، نمی‎تواند آن‎چنان خبر خوشایندی باشد، چرا که با مشکلاتی که این استان با آن روبه‎رو است، این موضوع یقیناً بر مشکلات فعلی گلستان خواهد افزود و شرایط کنونی بغرنج‎تر خواهد شد.

*قانونی برای مهاجرت‎های بی‎رویه وجود ندارد

قانون برای این مهاجرت‎ها هیچ برنامه خاصی ندارد و نمی‎تواند مانع از مهاجرت افراد دیگر سرزمین‎های ایران شود و همین خلأ قانونی مسیر را برای مهاجرت بیشتر به گلستان مهیا ساخته است.

اگر بدون تعصب به این مهاجرت‎ها بنگریم، متوجه می‎شویم در شرایط کنونی یکی از علل مشکلات گلستان در عرصه‎های مختلف همین مهاجرت‎های بی‎رویه است که ضمن افزایش و تراکم جمعیت در این استان شمالی شرایط اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی را برای زندگی در آن پیچیده‎تر ساخته است.

این شرایط بدون شک در استانی که با بسیاری از مشکلات زیربنایی در موضوع صنعتی و کشاورزی مواجه است، چیزی شبیه به فاجعه است، چرا که این استان در شرایط کنونی نیز به سختی پاسخ‎گوی توقعات ساکنان فعلی خود چه در حوزه اشتغال و چه در دیگر حوزه‎های اقتصادی و معیشتی است.

به گفته مسئولان این استان شمالی، سیل مهاجرت به گلستان طی 10 سال گذشته افزایش چشمگیری داشته و اکثر شهرهای استان با این موضوع دست‎وپنجه نرم می‎کنند.

مسئله مهاجرت به گلستان با وجود ظرفیت‎هایی که ایجاد کرده با تهدیدهایی نیز همراه بوده که بیشتر در قالب معضلات اجتماعی نمایان شده است، رشد جمعیت بیکار و مشکلات اشتغال در جوانان، روند رو به رشد حاشیه‎نشینی و روی آوردن مهاجران به سمت سکونت‌گاه‎های غیررسمی و حتی غیرمجاز، افزایش بزه‌کاری و جرایم، تضاد فرهنگی و تغییر شاخص‎های اجتماعی یک منطقه از جمله تاثیرات مهاجرت هستند.

مهاجرانی که به سمت گلستان سفر می‌کنند بیشتر رویکرد و هدف اشتغال داشته‎اند و این موضوع پس از خشک‌سالی‎های سیستان و بلوچستان افزایش یافته است.

گلستان از دیرباز شاهد این مهاجرت‌ها بوده و حتی مهاجران خارجی افغانی را در سال‎های اول به بار نشستن جمهوری اسلامی میزبانی کرده است، اما اکنون جدا از مهاجرت ‎اقوام مختلف کشور که در این استان پایگاه دارند گلستان به معضل مهاجرت درون‎استانی نیز دچار شده است.

*افزایش مهاجرت درون‌استانی

فرزندان کشاورزان این استان شمالی به دلیل به صرفه نبودن کشاورزی و هزینه‎های بالای آن و افزایش قیمت اراضی زراعی دیگر حاضر به ادامه مسیر پدران خود نیستند به همین دلیل یا به شهرها کوچ کرده یا با تغییر کاربری زمین‎های کشاورزی بهره‎برداری‎های اقتصادی غیر از تولید و گاهی غیرمجاز دارند.

با همه این موارد بسیاری از مهاجران آینده خود و خانواده‌شان را در شهرها و روستاهای گلستان دنبال می‎کنند و با حضور در این استان به دنبال فرصت‎های جدید اقتصادی برای زندگی هستند؛ فرصت‎هایی که به دست آوردن آنها با هزینه‎هایی برای ساکنان بومی استان همراه خواهد بود که کمترین آنها بیکاری و افزایش جرایم است.

مدیرکل سابق دفتر شهری استانداری گلستان نیز چندی پیش در گفت‎وگو با خبرنگار فارس از سیل مهاجرت به گلستان طی سال‎های اخیر خبر داد و گفت: آمارهای موجود و همچنین تفکیک‎های غیرمجاز زمین‎های کشاورزی نشان از مهاجرت جدید به استان گلستان دارد.

عبدالرضا چراغعلی اظهار کرد: استان گلستان با دارا بودن اقلیم مناسب بستر ورود مهاجران جدید را فراهم کرده است.

چراغعلی با بیان اینکه تعداد مهاجران کشور افغانستان غیرمجاز افزایش پیدا کرده است، افزود: اگر مهاجرت مدیریت نشود، خطراتی را برای بافت فرهنگی، معماری و اجتماعی شهر در پی خواهد داشت.

*نبود شرایط مساعد اقتصادی عامل اصلی مهاجرت

مدیرکل پدافند غیرعامل استان گلستان نیز نبود شرایط مساعد اقتصادی را به عنوان اصلی‎ترین دلیل مهاجرت نام می‎برد.

قاسم غریب‎آبادی بیان کرد عامل حاشیه‎نشینی خدمات مناسب در شهرهای بزرگ است و حاشیه‎نشینان اکثراً افرادی هستند که از روستا به شهر و از شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ برای دریافت خدمات بهتر مهاجرت می‎کنند.

وی سطح درآمد پایین در روستا را از دیگر عوامل مهاجرت دانست و تصریح کرد: دولت باید خدمات فوق‎العاده در‎ بحث اشتغال و درآمد روستاییان ارائه دهد.

غریب‎آبادی ادامه داد: وقتی شغل مناسب در شهرهای کوچک و روستاها باشد، جوانان این منطقه احساس نیاز برای مهاجرت به کلان‌شهرها نخواهند داشت.

وی با بیان اینکه با ورود جوانان به شهرهای بزرگ شغل مناسبی در انتظار آنها نخواهد بود، افزود: باید در نقاطی که مهاجرت انجام می‎شود اشتغال‎زایی پایدار انجام گیرد؛ با این اقدام است که می‎توان مانع حاشیه‎نشینی شد.

غریب‎آبادی با اشاره به اینکه طرح هادی در روستاها به درستی انجام نمی‎شود، افزود: در صورت ارائه امکانات مناسب در روستاها جوانان برای دریافت خدمات بهتر ناچار به مهاجرت به شهرها نخواهند بود.

مهاجرت همچنان به شهرهای استان به ویژه گنبدکاووس، گرگان، بندرگز و دیگر شهرهای استان ادامه دارد و در این بین نبود قانون و فقدان برنامه‎ای خاص از سوی استان که مسئولان آن زیاد این موضوع را جدی نگرفته‎اند، به طور قطع تبعات منفی و ناخوشایندی خواهد داشت، موضوعی که در آینده بیشتر توسعه گلستان را دچار خلل کرده و هزینه‎های سنگینی را بر این استان محتمل خواهد کرد./فارس

انتهای پیام/م