روش های تشخیص و درمان کودکان بیش فعال

به گزارش زرین نامه: اختلال بیش فعالی/نقص توجه(ADHD) یکی از شایع ترین اختلالات روانپزشکی در کودکان و نوجوانان است که در سالهای اخیر مورد توجه بیشتری قرار گرفته و بهتر از گذشته تشخیص و درمان می شود.  معمولا این کودکان با شکایت های پرتحرکی، ناسازگاری، بی علاقگی برای انجام تکالیف و جاانداختن و بی دقتی در دیکته برای درمان ارجاع می شوند، که گاهی والدین به علت نداشتن آگاهی و اطلاعات لازم در این زمینه کودک را مورد سرزنش ،تحقیر، و رفتارهای خشونت آمیز قرار می دهند که نه تنها اختلال کودک تخفیف نیافته، بلکه باعث افزایش لجبازی و نافرمانی و کاهش اعتماد به نفس او می شود. به منظور اشنایی بیشتر با این اختلال گفتگوی کوتاهی با ریم فرزاد فر، کارشناس ارشد روان شناسی انجام داده ایم که حاوی نکات علمی متعددی است.

راههای تشخیص اختلال بیش فعالی و نقص توجه چیست؟ برای تشخیص اختلال بیش فعالی و نقص توجه 3 علامت را باید در نظر بگیریم .

1- نشانه های بیش فعالی و پرتحرکی: که خود را به صورت پرحرفی، مدام در حال  حرکت وجنب و جوش بودن، عصبی و حساس بودن و مرتب بالا و پایین پریدن نشان می دهد واین نشانه ها  زمانی اختلال محسوب می شود که در عملکرد روزانه کودک مشکل ایجاد کند مثلااینکه کودک نتواند با دوستان خود بازی کند یا اینکه نمی تواند بنشیند و به درسش گوش دهد.

2- مسائل مربوط به کنترل تکانه:تکانه یعنی کودک کاری را بدون فکر انجام دهد. مثلا کودک بیش فعال نمی تواند منتظر بماند تا معلم سوالش تمام شود و هنوز سوال تمام نشده جواب می دهد،نمی تواند نوبت را رعایت کند، نداشتن صبر وتحمل کافی، پریدن وسط صحبت دیگران،و نداشتن حوصله برای ایستادن در صف که این نشانه ها در دوران کودکی تا حدودی طبیعی است و متخصص می تواند تشخیص دهد که این رفتارها از حد طبیعی خارج شده است یا نه

- نشانه های نقص توجه و تمرکز: این نقص معمولا در دوران مدرسه خود را نشان می دهد که کودک تمرکز کافی و پایداردر کلاس درس ندارد و محرکهای اطراف حواس او را پرت می کند معمولا در دیکته به علت بی دقتی کلمات را جا می اندازد که این مسله باعث افت تحصیلی کودک می شود

-علائم بیش فعالی ونقص توجه از چه زمانی قابل تشخیص می باشد؟ معمولا این علایم قبل از 7 سالگی قابل تشخیص می باشد ونشانه های تشخیص داده شده حداقل 6 ماه با 5 آیتم درخانه و مدرسه در فرد وجود داشته باشد.

- اختلال بیش فعالی و نقص توجه در کدام جنس بیشتر دیده می شود؟ اختلال بیش فعالی در پسران 3 برابربیشتراز دختران دیده می شود، و باتوجه به بررسی کودکان و جامعه، این میزان در مردان به زنان نسبت 3 به 1 است.

- نحوه تشخیص دادن اختلال بیش فعالی و نقص توجه چیست؟ این اختلال از جمله اختلالی است که تشخیص آن مشکل است. تشخیص براساس نشانه های رفتاری انجام می شود و براساس مصاحبه ای که متخصص با پدر و مادر و معلم براساس پرسشنامه کارنز انجام می دهند این اختلال تشخیص داده می شود.

- علت اختلال بیش فعالی و نقص توجه چیست؟ علت این اختلال می تواند جزپیامدهای چند عاملی با ریشه وراثت و خانوادگی، محیطی همچون مصرف سیگار و الکل مادردر دوران بارداری، استرس زیاد مادر در دوران بارداری، کم وزنی کودک در زمان تولد و نارس بودن  ،مسمومیت با  سرب و صدمات و اختلال مغزی و تفاوتهای ساختاری، یکی ازتئوریهای اولیه ایجاد این بیماری است.تکنیک های تصویربرداری مغزی در کودکان بیش فعال نشان می دهد که قسمتی از مغز کارکرد لازم را ندارد از جمله قسمت های پیش پیشانی یا پری فرونتال مغزکه با بچه های عادی متفاوت است.

- آیا افراد با مشکلات بیش فعالی و نقص توجه بهبود پیدا می کنند؟ سیرADHD  متنوع است، بهبودی در صورت وقوع معمولا بین 12 تا 20 سالگی رخ می دهد و بهبودی قبل از 12 سالگی نادر است. گاهی علائم در بلوغ بهبود یافته و گاهی نیز در بزرگسالی ادامه می یابد. با افزایش سن تحرک کمتر شده ولی اختلال تمرکز و رفتارهای ناگهانی می تواند باقی بماند. در 15 الی 20 درصد موارد، علائم همراه با افزایش سن ادامه می یابد. بدون درمان تنها یک سوم تا نصف کودکان دچار ADHD  می توانند با علائم خود در زندگی سازگار و منطبق باشند و الباقی مستعد بروز مشکلات ثانویه خواهند بود.

- روش های درمانی کودکان بیش فعال کدامند؟ قطعا اولین شیوه درمان کودکان بیش فعال، دارودرمانی است که غالبا با استفاده از داروهایی از جمله ریتالین با تجویز متخصص انجام می شود کمی از تحرک کودک کم و به تمرکز او کمک می کند. در کنار دارودرمانی می توان از روشهای آموزش به والدین، رفتاردرمانی و توانبخشی شناختی استفاده کرد.

 

در ضمن والدین می توانند با تشخیص زود هنگام این اختلال و شرکت در کلاسهای آموزش مهارتهای فرزندپروری و مهارتهای زندگی کمک قابل توجهی به فرزندان خود کنند