گذر خشکسالی در گلستان از مرز تهدید

به گزارش زرین نامه؛ هر چند در سال جاری هوای این دیار تاکنون باب میل کشاورزان بوده و انتظار می‎رود با ادامه این روند برداشت گندم شرایط خوبی داشته باشد، اما با این وجود نمی‎توان حقیقت خشکسالی را در پس پرده بارش‎های بهاری پنهان کرد.

اگر چه بهترین منطقه کشاورزی در گلستان به زعم مسئولان کشاورزی این استان شمالی به دلیل سفره‎های مناسب آبی، بندرگز است، اما یقیناً شرایط ویژه این شهرستان نیز طی این سال‎ها با حفر چاه‎های غیرمجاز چندان خوشایند نیست.

اما شاید مهم‌ترین نقطه‎ای که زودتر از دیگر نقاط استان طعم خشکسالی را چشیده باشد، جنوب این استان شمالی و منطقه گنبدکاووس است که کم‌آبی در آن از مرز تهدید گذشته و زنگ خطر خشکسالی در این منطقه خشک و بیابانی به صدا درآمده است.

 حالا تصور کنید در همین نقطه دچار بحران خشکسالی، عده‎ای شالی‎کاری می‎کنند، آن هم در حالی که مردم این منطقه از کمبود آب شرب در مضیقه هستند.

هر چند در گزارش‎های متعددی از این رسانه، بارها به موضوع خشکسالی اشاره شد و از سوی مسئولان این استان شمالی نگرانی‎ها بیان شد، اما این هفته نماینده ولی‌فقیه در استان واکنشی شدید به موضوع خشکسالی در استان نشان داد و در خطبه‎های نماز جمعه این هفته گرگان با اشاره به کم‌آبی در گلستان از کاشت برخی محصولات آبی همچون شالی در این استان شمالی شدیداً انتقاد کرد.

آیت‌الله سیدکاظم نورمفیدی شالی‎کاری را یکی از دلایل کم‌آبی استان گلستان برشمرد و گفت: شالی‎کاری نیاز به حفر چاه‌های عمیق و برداشت بی‌رویه آب دارد؛ لذا به هیچ وجه به مصلحت استان گلستان نیست.

وی اظهار کرد: در گذشته 12 هزار هکتار شالی در استان گلستان کشت می‌شد، اما الان به 70 هزار هکتار رسیده که فاجعه است.

نورمفیدی با طرح این سؤال که آب شالی‌کاری از کجا تامین می‌شود، افزود: کشاورز برای تامین آب مورد نیاز خود چاه حفر کرده و آب موجود در حفره‌های زیرزمینی را برای کشت شالی استفاده می‌کند، غافل از اینکه چه ضرری به دیگران و نسل‌های آینده وارد می‌شود.

امام جمعه گرگان با بیان اینکه برای هر هکتار شالی‌کاری 15 هزار مترمکعب آب استفاده می‌شود، خاطرنشان کرد: اگر این میزان آب به صورت آب معدنی در بطری‌های کوچک به قیمت هر بطری یک‌هزار تومان فروخته شود، 15 میلیارد تومان درآمد کسب می‌شود.

نورمفیدی با بیان اینکه شالی‌کاری برای کشاورزان صرفه اقتصادی ندارد، ادامه داد: کشاورزان بی‌توجه به این مسئله مهم، 15 میلیارد تومان را برای کسب 10 میلیون تومان هدر می‌دهند.

به گفته وی، مصرف آب خانگی و کشاورزی در کشور و استان گلستان بی‌رویه است، وقتی هم که با مشکل آب مواجه می‌شویم، فریاد همه بلند می‌شود.

این صحبت‌ها مبین عمق مشکل کم‎آبی در استان و تکمیل کننده این پازل نگران کننده، اظهارات مدیرکل هواشناسی گلستان است که از افزایش دما و حتی احتمال کاهش بارندگی طی روزهای آینده خبر می‌دهد.

مدیرکل هواشناسی استان گلستان با اشاره به افزایش 1.5 درجه‎ای دمای هوا در سال جاری نسبت به سال گذشته گفت: با توجه به وضعیت نامناسب کمبود آب و خطر خشکسالی در استان، بارش‎های ماه‌های فروردین و اردیبهشت امسال نقش مثبتی در کاهش تنش آبی استان ایفا کرده، اما این نقش‎آفرینی مقطعی است.

*تاثیر منفی کمبود آب بر توسعه گلستان

سیدجواد رضوی در گفت‎وگو با خبرنگار فارس در گرگان یادآور شد: براساس آمار موجود علاوه بر کاهش منابع زیرزمینی، آلوده شدن آب‎ها چه سطحی و چه زیرزمینی در حال افزایش است و با توجه به مصرف بی‎رویه آب و کاهش بارش سالانه و خشکسالی در نتیجه پایین آمدن میزان ذخایر زیرزمینی و سطحی آب، اصولاً آب اضافی برای توسعه گلستان وجود ندارد.

وی با تاکید بر شیوه‎های مقابله با بحران کم‎آبی و مشکلات ناشی از آن اضافه کرد: اصلاح الگوی کشت استان با توجه به نیاز آبی محصولات، فقدان اقدام به عمیق کردن چاه‌های موجود، اعطای وام بلاعوض در ازای عدم بهره‎برداری از چاه‎های موجود و ترویج فرهنگ صرفه‎جویی در مصرف آب در صدا و سیما و آموزش روش‎های صرفه‎جویی از جمله کارهای صورت گرفته است.

گلستان طی چند سال اخیر کم و بیش خشکسالی را تجربه کرده است، اما شاید موضوع زمانی قابل تامل می‎شود که این وضعیت در چند سال اخیر تنها متعلق به فصل تابستان نیست، بلکه این تهدید طبیعی در فصل پاییز و زمستان نیز تداوم دارد.

پیامد این وضعیت خشکسالی، کمبود آب شرب و تشدید حساسیت‎پذیری برای وقوع حریق در عرصه‎های منابع طبیعی و حاوی پدیده ریزگرد است، اتفاقات ناخوشایندی که امسال بیش از هر سال دیگری گلستان را تحت تاثیر خود قرار داده است.

برخی از صاحب‎نظران این پدیده را متاثر از تغییر اقلیم می‎دانند و اعتقاد دارند این تغییرات نه تنها در ایران بلکه در تمامی کشورهای دنیا به اشکال گوناگون روی داده است.

*برنامه‎های دانش‎بنیان در دستور کار کارگروه تخصصی خشکسالی

همچنین مدیرکل مدیریت بحران استان گلستان گفت: خشکسالی به عنوان یکی از بلایای طبیعی همواره این استان شمالی را تهدید می‎کند.

صادق‎علی مقدم در گفت‎وگو با خبرنگار فارس در گرگان اظهار کرد: اگر چه به نظر می‌رسد بارندگی‌های امسال در کاهش اثرات خشکسالی موثر باشد اما در واقع به دلیل پراکندگی بارش، اقلیم چندگانه و فقر منابع زیرزمینی استان این مشکل همچنان به قوت خود باقی است.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به تغییرات جوی طی سال‎های اخیر و فقدان مدیریت مناسب منابع آبی، آینده این منابع حیاتی در گلستان نگران کننده است.

به گفته مقدم، کاهش این نگرانی مستلزم برنامه‎ریزی و سیاست کاری مبتنی بر علم، پژوهش کاربردی و برنامه دانش بنیان است.

وی با اشاره به خشکسالی به عنوان مشکل جدی برای کشور افزود: وضعیت پیش‎رو به واسطه کمبود بارندگی و پراکنش نامناسب بارش، بخش‎های مختلف استان از جمله کشاورزی و آب شرب مردم را دچار مشکل کرده است.

دبیر شورای هماهنگی مدیریت بحران استان گلستان ادامه داد: در این شرایط به نظر می‎رسد سیاست کلی باید سازگاری باشد تا براساس آن برنامه راهبردی برای رویارویی با این تهدید طبیعی ترسیم کرد.

مقدم با تاکید بر توجه جدی به موضوع خشکسالی در استان ادامه داد: در کارگروه تخصصی خشکسالی در استان نیز به نتیجه رسیدیم که برنامه‎های دانش‎بنیان در دستور کار قرار گرفته و برنامه‎هایی علمی نیز در حال تدوین است.

با همه این اوصاف بهتر است موضوع خشکسالی که از مرز تهدید گذشته و اکنون استان به آن مبتلا شده به عنوان یک واقعیت مورد توجه مسئولان این استان شمالی قرار گیرد تا بتوان با اتخاذ تدابیری مناسب شرایطی بهتر برای این منطقه شمالی مهیا ساخت. / فارس

انتهای پیام/م