«اُرس»های گلستان ایستاده می‌سوزند / آتش‌به‌جان ذخایر ژنتیکی کشور

به گزارش زرین نامه؛ جشنواره درخت اُرس در منطقه سرعلی آباد در جاده گرگان به شاهرود در حالی برگزار شد که پراکنش اُرس در دنیا گسترده نیست و به دلیل اینکه زادآوری آن به سختی انجام می شود حفاظت و نگهداری از باقی مانده جنگل های اُرس در گلستان لازم و ضروری است.

برای رسیدن به محل جشنواره باید از گرگان به سمت توسکستان حرکت کنیم. مسیر جاده از همان ابتدا سرسبز است و گرمای هوا هم مانع رسیدن خنکای جنگل نیست. این جنگل کوه های فراوانی دارد و دارای جاده ای زیبا و پیچ در پیچ است که سالانه گردشگران زیادی به خود جذب می کند.

در مسیر راه خنکای سایه اُرس نشان می دهد پناهگاه دلچسبی است برای مسافران. پرندگان هم شاخه و برگ های به هم پیچیده اُرس را دوست دارند. چوپانی که از جست و خیز مدام بره ها و بزغاله ها خسته شده در سایه درخت اُرسی آتشی به پا کرده و خستگی را با پیاله های چای از تن بیرون می کند.

گویا اُرس برای منطقه آشنای قدیمی است و رشد کند و طولانی این درخت به او جنبه بهشتی بخشیده است. راز جاودانگی در برگ های سوزنی و ساقه های پیچیده این درختان هزار ساله منطقه جریان دارد که چگونه در این شرایط سخت خود را سرپا نگه می دارند.

بعد از طی ۴۵ دقیقه به محل برگزاری جشنواره می رسیم. جشنواره درخت ارس در قالب غرفه های صنایع دستی، موسیقی، آسیب های خانواده، محیط زیست، موسیقی محلی، کارگاه آموزشی شناخت مزاج و غرفه طب سنتی و گیاهان دارویی برپا است و حضور جمع کثیری از علاقمندان نشان می دهد که با استقبال خوبی از سوی مردم منطقه روبه رو شده است.

در همان ابتدای جشنواره حلقه کودکان با لباس های سنتی منطقه در اطراف درخت اُرس و خواندن شعرهای محلی نشان می دهد که آن ها هم می دانند پایداری این درخت برای آینده شان لازم است.

اُرس یکی از چهار گونه سوزنی برگان بومی ایران است

اُرس یا سرو کوهی که مردم محلی به آن «ول» هم می گویند یکی از چهار گونه سوزنی برگان بومی ایران است و در منطقه سرعلی آباد و شاهکوه پراکنده شده است.

در غرفه صنایع دستی «کبوتر کاووسی» ۵۴ ساله مشغول درست کردن «ساق پیچ» مردانه است. انواع غذاهای محلی را هم آماده کرده است و با اشتیاق خاصی در خصوص آن ها توضیح می دهد.

وی که خودش ساکن روستای شاهکوه است به خبرنگار مهر در خصوص صنایع دستی منطقه گفت: در حال حاضر جاجیم خیلی طرفدار دارد.

وی که به کبوتر خاله معروف است، ادامه داد: سوزن دوزی و مابقی صنایع دستی را از مادربزرگم یاد گرفته ام و وقتی بچه بودم در کنار او در وقت هایی که بیکار بودم کار می کردم.

وی گفت: الان هم درآمد خوبی از این راه دارم و ساق پیچ مردانه، پاتویه، پشمینه و سفره می بافم و برای دیگران کلاس های آموزشی هم می گذارم.

کبوتر خاله در خصوص غداهای محلی شاهکوه افزود: تاس کباب، شیش درنگه، سرشیرپلو و قروت از غذاهای محلی است که مورد استفاده مردم منطقه است.

ا توجه به اینکه سودجویان درختان منطقه را به آتش کشیده اند، جشنواره درخت اُرس برای اولین بار برگزار شد تا ارزش های آن به مردم شناسانده شود.

وی هدف از برگزاری این جشنواره را اهمیت درخت اُرس بیان کرد و ادامه داد: از بچگی که در اینجا زندگی می کردیم با این درختان زندگی کرده ایم و الان که می بینیم کسی آن ها را عمدا آتش می زند واقعا ناراحت می شویم.

بقای مردم منطقه به بقای این درختان بستگی دارد

زینب میراحمدی که دبیر برگزاری جشنواره است،در خصوص آن گفت: با توجه به اینکه سودجویان درختان منطقه را به آتش کشیده اند، جشنواره درخت اُرس برای اولین بار برگزار شد تا ارزش های آن به مردم شناسانده شود.

وی با بیان اینکه بقای زیستی ما در حال از بین رفتن است، ادامه داد: بقای مردم منطقه به بقای این درختان بستگی دارد و درخت اُرس باید پایدار بماند تا ما هم پایدار بمانیم.

میراحمدی تصریح کرد: این درخت مانند درختان دیگر نیست که آن را بکاریم و رشد کند و بزرگ شود چرا که رشد سختی دارد و به صورت میلی متری در سال رشد می کند.

وی با بیان اینکه همه باید در حفاظت از این درخت کوشا باشیم، گفت: باید نسبت به محیط زیستی که در آن زندگی می کنیم کوشا باشیم و نباید به آن خسارت وارد کنیم و باید آن را همان گونه که دست ما بود به آیندگان تحویل دهیم.

دیرزیستی، همیشه سبز بودن، مقاومت و پایداری درخت اُرس در ناملایمات طبیعی باعث شده این گونه درختی سازگاری خوبی با محیط داشته باشد. اُرس جزء ذخایر ژنتیکی کشور است و قطع آن براساس قانون حفاظت و حمایت از ذخایر ژنتیکی و جنگلی کشور ممنوع است.

اُرس مورد بی مهری های زیادی قرار گرفته است

رئیس اداره حفاظت محیط زیست گرگان در این جشنواره اظهار کرد: هدف از برگزاری این جشنواره آشنایی بیشتر مردم منطقه و مسافران عبوری از اهمیت و جایگاه و ارزش این گونه است.

قنبرعلی تمسکنی با بیان اینکه اُرس مورد بی مهری های زیادی قرار گرفته است، گفت: برگزاری جشنواره با تلاش مردم بومی منطقه بوده است و خیلی برای ما جای خوشحالی دارد که آن ها خودشان به اهمیت این موضوع آگاهی دارند.

وی با اشاره به اینکه شاهد دگرگونی هایی در محیط زیست خود هستیم، تصریح کرد: افرادی که در محیط زیست کار می کنند حافظ همه گونه های گیاهی و جانوری هستند.

تمسکنی در خصوص اهمیت این گونه افزود: ارس یکی از چهارگونه سوزنی برگ بومی ایران است که در ارتفاعات بالای ۲ هزار و ۵۰۰ متری در بین صخره ها می روید و علاوه بر ارزش بسیار در حفظ اکوسیستم محل زندگی خود، عمر طولانی دارد.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست گرگان افزود: در جاده گرگان به شاهرود مسافران زیادی تردد می کنند و گاهی به صورت سهوی آتش سوزی اتفاق می افتد.

تمسکنی در خصوص منطقه حفاظت شده جهان نما که جشنواره اُرس درآن برگزار می شود، گفت: این منطقه از سال ۱۳۵۲ به عنوان منطقه تحت مدیریت حفاظت محیط زیست قرار گرفته و مساحت آن ۳۰ هزار و ۶۵۰ هکتار است و گونه های جانوری مرال، شوکا، پلنگ، خرس، قوچ و میش و کل و بز و گونه های درختی افرا، توسکا و ارس در این منطقه وجود دارند.

وی با بیان اینکه همان طور که برای آثار باستانی ارزش قایل و نگران خراب شدن آن آثار هستیم، افزود: آثار طبیعی که قدمت چندین ساله دارند هم برای ما دارای اهمیت هستند و باید در راستای حفظ آن بکوشیم.

تمسکنی با بیان اینکه ارتباط طبیعت و انسان را می توان به سه بخش تقسیم کرد، ادامه داد: در مرحله اول انسان مقهور طبیعت بود. بعد از آن با انقلاب صنعتی و پیشرفت علم و تکنولوژی طبیعت مقهور طبیعت شد و مشکلات محیط زیستی بسیاری به وجود آمد.

وی افزود: اما در حال حاضر داریم به سمتی پیش می رویم که همسویی و همگرایی با طبیعت وجود دارد. ما باید به طبیعت فرصت تجدید حیات بدهیم و اگراین اتفاق نیافتد بسیاری از گونه های ما از بین خواهند رفت.

زمین به انسان نیاز ندارد ولی این انسان ها هستند که به زمین و طبیعت نیاز دارند و باید همراه با طبیعت در تداوم زندگی انسان در طبیعت کوشا باشیم.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست گرگان تصریح کرد: زمین به انسان نیاز ندارد ولی این انسان ها هستند که به زمین و طبیعت نیاز دارند و باید همراه با طبیعت در تداوم زندگی انسان در طبیعت کوشا باشیم.

آنچه که به وضوح مشخص است این روزها پیشگامان توسعه بدون در نظر گرفتن ارزش تاریخی و طبیعی این درخت و منابعی از این دست، آگاهانه یا ناآگاهانه در صدد نابودی آن ها هستند. از طرفی با افزایش تقاضا برای هیزم، الوار، پناهگاه و محصولات کشاورزی باعث شده تا پوشش های طبیعی زمین به ویژه جنگل ها با سرعت هشدار دهنده ای تخریب و به زمین های کشاورزی و یا ویلا سازی تبدیل شود.

در این میان ترویج فرهنگ اهمیت منابع طبیعی و محیط زیست در بین جامعه یکی از نکات مهمی است که باید در این جهت گام برداشت و در کنار آن نظارت دستگاه های مربوطه نیز اهمیت زیادی دارد که می تواند جلوی بسیاری از تخلفات را بگیرد./ مهر

گزارش: مریم رضایی

انتهای پیام/م