حجاب و عفاف قانونی که در دانشگاه فراموش شد!

به گزارش زرین نامه؛ یکی از مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی تدوین و ارائه قانون جامع حجاب وعفاف در دانشگاه ها بوده است. این قانون در ۱۳ دی سال ۸۴ به تصویب این شورا رسید و اجرای آن در ابتدا از سوی رییس شورای انقلاب فرهنگی به عهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گذاشته شد.

بر این اساس۲۶ دستگاه از جمله سازمان صدا و سیما، نیروی انتظامی، وزراتخانه های مختلف، سازمان ملی جوانان و سازمان تبلیغات اسلامی و بسیاری از ارگان های دیگر موظف شدند تا این قانون را در حیطه کاری خود به اجرا درآورند. آن ها مکلف به تدوین و تصویب دستورالعمل اجرایی این قانون شدند ، اما متاسفانه در عمل شاهد چیزی جز بدتر شدن اوضاع دانشگاه ها نبودیم.

دانشگاه به عنوان یکی از مراکز هدف این قانون بسیار مورد توجه است، چرا که دانشجو از تأثیر گذار ترین اقشار در جامعه به حساب می آید؛بدین معنا که حرکت، کلام و تفکر او در تعیین تصمیمات کلان جامعه حیاتی است، به ویژه اگر این جامعه، اسلامی و داری تعلقات مذهبی باشد.

کارشناسان دینی معتقدند اجرای کامل قانون حجاب وعفاف در دانشگاه ها نیازمند یک عزم ملی و حرکت انقلابی است. باید توجه داشت 8 سال از تصویب این قانون می گذرد و به اذعان بسیاری از مسئولان و کارشناسان اجتماعی و دینی این قانون جامع به دلایل گوناگون اجرایی نشده است. کم توجهی و غفلت بعضی مدیران دلیل بر زمین ماندن این مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی بوده و تاسف بار تر این که تبدیل محیط دانشگاه به سالن مد و آرایش به معضلی گریبانگیر جامعه دانشگاهی بدل گشته است.

شعار و سیاست اصلی انقلاب اسلامی ایران از همان ابتدا، اسلامی شدن جامعه بود. هدف انقلاب فرهنگی سال ۵۸ اسلامی شدن دانشگاه ها بود که در این راستا در گام نخست آن شناسایی و کنار گذاشتن عناصر معاند و ضد انقلاب اجرایی شد. امروزه نیز خواست اصلی مردم از اسلامی شدن دانشگاه ها برچیده شدن مظاهر فساد و اجرای کامل قوانین اسلام است. دانشگاه اسلامی یعنی نمود و اجرای کامل فرامین و شعائر دینی در تمام وجوه آن.

امروزه بد حجابی در محیط دانشگاه یک آسیب برای قشر فرهیخته محسوب می شود؛ آسیبی که تنها گریبان گیر دختران نیست، بلکه پسران ما نیز به نوعی به آن مبتلا هستند.

اگر بخواهیم در یک مقایسه تنها وضعیت حجاب و پوشش به معنای عام را بین دانشگاه های ایران، اروپا و آمریکا بررسی کنیم به نکات جالب توجهی می رسیم و شاید گاهی از این مقایسه رنجور خاطر هم بشویم. برای نمونه قوانین پوشش چند دانشگاه غربی را مرور می کنیم.

مقررات مربوط به پوشش دانشگاهی دانشگاه آکسفورد (انگلیس)

فارغ التحصیلان باید لباس بلند، گشاد و روپوش های رنگی مصوب دانشگاه را بپوشند. اعضای دانشگاه نیز لباس بلندی را می پوشند که معاون دانشگاه بعد از مشاوره ها و صلاحدید با روسای دانشکده ها، انجمن های دیگر و موسسات تصویب کرده اند.

تمام افراد باید لباس دانشگاهی بپوشند. مردان باید کت و شلوار تیره، پیراهن سفید ساده کراوات و جوراب استفاده کنند. زنان باید دامن تیره یا شلوار و بلوز سفید، کراوات سیاه، کفش سیاه و در صورت نیاز کت تیره بپوشند.

آرایش و پوشش دانشجویی مناسب از ابتدایی ترین مسئولیت ها و تعهدات دانشجویان و خانواده های آنان می باشد و هرگونه تغییری در پوشش، فراتر از خط مشی کلی دستور العمل پوشش مجاز نخواهد بود.

ضوابط پوشش

تمام شلوارها و دامن هایی که پوشیده می شوند، نباید بیش از حد کوتاه باشد. شلوارک ها و دامن هایی که حلقه کمر بند دارند، باید همراه با کمربند استفاده شوند. شلوارهای کشی به استثنای یونیفرم ورزشی دانشگاه ایالت فلوریدا قابل قبول نمی باشد.

شلوارها و شلوارک های خاکی رنگ، دامن ها و پیراهن های زنان باید از رنگی یک دست و یکسان بر خوردار باشند. اندازه شلوارک ها، دامن ها و پیراهن های زنان نباید کوتاهتر از یر زانو باشند. جین های آبی رنگ باید یک رنگ، یکدست، یکسان و بدون سوراخ و شکافتگی باشد. پیراهن های زیپ دار یا بدون زیپ یکرنگی که بیش از ۳ اینچ بلند تر از خط کمر بند نباشد، قابل قبول است…..

روزهای معنوی و روحانی

در روزهای معین شده به عنوان «مناسبت های مذهبی» دانشجویان می توانند تی شرت ها یا پیراهن هایی که حاوی عبارات زشت وزننده نباشد به تن کنند.

نتایج تخلفات ضوابط پوشش

مرتبه اول: شامل تذکر شفاهی به دانشجو می باشد. در این شرایط از طرف جامه دان دانشگاه: ولی یا «پشتیبان» انتخاب و طی نامه ای مورد تخلف به دانشجو اخطار داده می شود.

مرتبه دوم: مکالمه (مشاوره) تلفنی بین استاد و ولی دانشجو یا پشتیبان وی را مشتمل می گردد. یک سند کتبی و جوابیه از سوی ولی یا پشتیبان دانشجو ارائه می شود و پوشش مناسبی از سوی جامه دان دانشگاه یا یا ولی یا پشتیبان وی برای دانشجو معین خواهد شد.
مرتبه سوم: تعهد کتبی و نزول درجه و امتیاز شهروندی.

مرتبه های ۶ تا ۱۲ همه جزئیات ضابطه پوشش روی معرفی نامه ثبت خواهد شد و دانشجو نزد مسئول سطوح رتبه فرستاده خواهد شد و از وی خواسته می شود که فورا تخلف پوششی را اصلاح کند و تا زمان اصلاح بیرون کلاس خواهد ماند و به ازای هر ساعت نمره صفر در یافت خواهد کرد.

این نمونه ها تنها منحصر به این چند دانشگاه نبوده و در بسیاری از مراکز آموزشی دنیا قوانین سفت و سختی برای نوع پوشش دانشگاهیان برقرار است. در این میان نکات قابل توجه زیادی را می توان بر شمرد. اول این که اجرایی شدن این ظوابط به صورتی در وجود دانشجو نهادینه شده است وبه شکلی آگاهانه آن را قبول دارد. دانشجو می داند اگر از این قوانین تخلف کند، قطعا مجازات خواهد شد و تفاوتی بین او و دیگران نیست. قانون گذاران توجهی به مد و گرایش جوانان ندارند و تنها هدف ایجاد فضایی استاندارد برای تحصیل همراه با آرامش است. دانشجو باید تفاوت فضای آموزشی با فضای مهمانی و گردش را درک کند. هر فضایی نوع پوشش خود را می طلبد و تنها چیزی که اهمیت دارد و حرف آخر را می زند قانون است.

نکته بعد این که تدوین چنین قانون منسجمی بر آمده از تجربه های عالمان علم روان شناسی و تحقیقات میدانی دانشمندان غربی است. آن علمی که چندان از عمرش نمی گذرد و بهای اثبات فرضیه های آن تباهی جامعه غرب بوده است. این علم تا آنجا پیش رفت تا به این نکته رسید که پوشش از چنان اهمیتی بر خوردار است که بی توجهی به آن امنیت جامعه را به شکلی اساسی به خطر می اندازد، اما دین مکرم اسلام که چندین قرن پیش زمانی که هیچ اثری از علم و عالم روانشناس و تحلیل گرجامعه شناس نبود به حجاب اشاره کرده است. اسلام حجاب را یک ارزش و امتیاز انسانیت معرفی کرد. زن را مخاطب اصلی حجاب دانست، تا نه جامعه به او آسیب برساند و نه حضورش برای جامعه خطر ساز شود.

نکته جالب دیگر در اجرای قوانین پوششی در غرب ضمانت اجرای آن است. تخلفات دانشجو رتبه و درجه بندی شده است. در حالت ابتدایی از در ارشاد با دانشجوی متخلف بر خورد می شود و با مطلع کردن والدین او را تحت فشار قرارمی دهند. این فشار به شکلی است که آبروی فرد حفظ می شود. اساس بر رفع مشکل در درون خانواده است.

نکته قابل توجه دیگر ریزبینی و توجه تمام به اشکال مختلف لباس است. کوتاهی و بلندی تیرگی و روشنی و نوشته های روی لباس و از همه مهم تر توجه به لباس مخصوص اعیاد و مراسم خاص است. این تقسیم بندی موجب ایجاد حساسیت در فرد می شود. او به تقویم فرهنگی و مذهبی کشورش توجه و حتی برای آن روز خاص لباس ویژه ای نیز تهیه می کند.

آیین‌نامه انضباطی دانشگاه‌ها درباره پوشش و رفتار دانشجویان

ماده ۱: کلیات

دانشجو مکلف است در تمام مدت تحصیل، کارآموزی، کارورزی، دستیاری، بازدید علمی و نیز در خوابگاه و بخش‌های شبانه‌روزی دانشگاه و هرجا که به عنوان دانشجو حضور دارد آئین‌نامه انضباطی را رعایت نموده و عملی که خلاف شئون و حیثیات دانشجوی دانشگاه جمهوری اسلامی و ناقص این آئین‌نامه باشد انجام ندهد.

منظور از دانشگاه در این آئین‌نامه کلیه موسسات آموزش عالی است که مدارک رسمی بالاتر از دیپلم صادر می‌کنند و منظور از دانشجو نیز فردی است که در دانشگاه تحصیل می‌کند.

ماده ۴: حدود اختیارات و وظایف کمیته انضباطی

ج) تخلفات سیاسی و اخلاقی

۳/ج- عدم رعایت پوشش اسلامی

آئین‌نامه حفظ حدود و آداب اسلامی در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی

این مصوبه در یکصد و بیست و یکمین جلسه مورخ ۶۶٫۵٫۶ شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شده و در تاریخ ۶۶٫۵٫۶ با شماره ابلاغ: ۱۹۰۸/ د ش، به دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی سراسر کشور ابلاغ شده است.

فصل اول: حفظ حدود اخلاق اسلامی در برخوردها و معاشرت‌ها

۱- دانشجویان زن و مرد لازم است در کلاس‌های درس در دو ردیف جداگانه بنشینند.

* تبصره: هرگاه در دانشگاهی جدا کردن کلاس‌های مخصوص زنان و مردان میسر باشد و مشکلی از لحاظ بودجه و کیفیت تحصیل به وجود نیاورد کلاس‌ها باید جدا باشد.

۲ -در بیمارستان‌های آموزشی باید کوشش شود که به تدریج بخش‌های بیماران زن و مرد از یکدیگر جدا باشد و همچنین هرجا میسر است در اتاق‌های عمل از اختلاط زن و مرد خودداری شود و حتی‌المقدور از کادر پرستاری زن برای زنان و مردان استفاده شود و مسائل شرعی رعایت گردد.

۳- در آزمایشگاه‌ها و بخش‌های تزریقات هرگاه برای تزریق و پانسمان، هم متخصص مرد بود و هم متخصص زن، از متخصص مرد برای بیماران مرد و از متخصص زن برای بیماران زن استفاده شود.

۴ -در محل‌های تردد و نصب اعلانات در دانشگاه‌ها، هرگاه احتمال ازدحام رود، باید محل‌های جداگانه برای زنان و مردان در نظر گرفته شود.

۵ - لازم است که دانشجویان زن و مرد از آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌ها و سالن‌های تشریح و اتاق کامپیوتر و غیره حتی‌المقدور در نوبت‌های خاص و به طور جداگانه استفاده کنند.

۶ - سالن‌های طراحی و مدل آتلیه‌ها و خود مدل‌ها باید منطبق با شئون اسلامی باشد و محیط کار حتی‌المقدور برای زنان و مردان جدا باشد.

۷ - دانشجویان زن و مردم لازم است در گروه‌های مجزا به کارهای گروهی دانشجویی از قبیل انجام پروژه‌ها و طراحی و کارهای عملی و مانند آن بپردازند، مگر اینکه مجزا کردن زن و مرد منجر به مختل شدن کار و تعطیلی آن گردد.

۸ - دانشگاه‌ها باید تدابیری اتخاذ کنند تا در محیط‌های اداری با توجه به امکانات موجود از اختلاط غیرضروری زن و مرد تا جایی که منجر به اختلال و تعطیل کارها نشود جلوگیری به عمل آورند.

۹- مسئولان مرد باید از منشیان مرد استفاده کنند.

۱۰ - در آن قسمت از دانشگاه‌ها که عموم مراجعه‌کنندگان مرد هستند از قبیل خوابگاه‌ها لازم است از کارمندان مرد استفاده شود در آن قسمت که مراجعه‌کنندگان زن هستند از کارمندان زن.

۱۱- اماکن عمومی مانند قرائت‌خانه، کتابخانه و خوابگاه‌ها و اتاق‌های غذاخوری باید از برای زنان و مردان جدا باشد یا برای هر جنس از نوبت جداگانه استفاده شود.

تبصره: برای اماکن ورزشی نوبت استفاده مردان باید جدا از نوبت زنان باشد.

۱۲ - روابط میان استادان و دانشجویان و کارمندان باد مطابق با مقررات دانشگاهی و ضوابط اخلاق اسلامی باشد و هرگاه کسی خلاف آن را مشاهده کرد بنابر اصل نهی از منکر به متخلفان تذکر دهد و اگر تذکر او مؤثر واقع نشد مراتب را به مقامات مسئول دانشگاه اطلاع دهد.

۱۳ - زنان در محیط کار و تحصیل باید از پوشش اسلامی استفاده کنند و از پوشیدن لباس‌های تنگ و زننده و آرایش و تبرج پرهیز کنند و مردان نیز نباید از لباس‌های زننده استفاده کنند.

۱۴ - مسئول اجرای این آئین‌نامه روسای دانشگاه‌ها و مدارس عالی خواهند بود که می‌توانند با کمک کمیته‌های انضباطی یا هیات‌های رسیدگی به تخلفات اداری به تخلفات رسیدگی کنند.

نتیجه اینکه…

وجود و اعمال این قوانین سخت گیرانه در جوامعی که معتقدیم به ارزش های انسانی توجهی ندارد، قابل تامل است. به عقیده بسیاری از کارشناسان نبود ضمانت اجرایی قوی در اجرای قانون عفاف و حجاب مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی مهم ترین دلیل تأخیر اجرای آن است. عزم ملی و ایجاد حساسیت در بین مسئولان و مدیران جهت تسریع در اجرای قانون جامع حجاب و عفاف ضروری است. باید یادآور شویم که هدف بزرگ رهبر کبیر انقلاب از قیام اسلامی بر پایی نظامی مطابق با شرع بود. راهی که مقام معظم رهبری پرچم دار آن هستند. ایشان در این باره همیشه مخاطب خود را جوانان و اهل دانش قرار داده اند و دل پاک آن ها را آماده تحصیل معارف اسلامی دانسته اند.

دشمن نیز با تمرکز ویژه بر نیروی بالقوه دانشجو سعی در بهره برداری از آن به نفع خود دارد. هوشیاری، تعهد و تیز بینی این قشر، جامعه اسلامی را از آسیب های خرد و کلان در آینده مصون خواهد داشت؛ تعهدی بر آمده از اسلام دوستی، اسلام باوری و اعتقاد جدی بر پایبندی به اجرای تمام احکام اسلامی است که در حال حاضر حفظ حجاب و شئونات دینی ازمهم ترین آن ها می باشد./ قم فردا