فرهنگستان دلواپس میراث «فردوسی» در دستان «فردوسی‌پور»

به گزارش زرین نامه؛ در آستانه جام‌جهانی فوتبال و در حالی که قرار است تب فوتبال یک ماه ایران را مانند همه دنیا فرا بگیرد فرهنگستان زبان و ادب فارسی قصد دارد تا از این رهگذر واژگان مصوب خود را در حوزه فوتبال همه‌گیر کند و برای همین هم جلسه‌ای با گزارشگران فوتبال، برنامه سازان و مسئولان صدا و سیما برگزار کرده تا همکاری آنان را برای استفاده هرچه بیشتر از این واژگان بدست آورد.

فرهنگستان زبان و ادب فارسی چندسالی است که با مصوب کردن واژگان جدید به‌جای لغات فرنگی که در زبان عامه مردم همه‌گیر شده قصد دارد به زعم خود از حدود زبانی و ادبیات فارسی پاسداری کند. اما در سال‌های اخیر واژگان مصوب این فرهنگستان بیش از آنکه در مراودات عمومی کاربرد داشت باشد مایه شوخی و خنده فارسی‌زبان‌ها شده است.

همین همه‌گیر نشدن این واژه‌ها و کارکرد معکوس آن‌ها در میان عموم فارسی‌زبانان موجب شده تا شورای واژه‎گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی دست به دامن صدا و سیما شود تا با استفاده از همه‌گیر بودن این رسانه ملی بخواهد واژگان مصوب خود را به به مکالمات روزه مره، رسمی و غیر رسمی مردم وارد کند. فرهنگستانی‌ها پیش‌ترها از عدم همکاری صدا و سیما در فرهنگسازی برای کاربردی کردن این واژه‌ها نالیده بودند حالا از همراهی کردن صدا و سیما برای عمومی کردن واژه‌های فوتبالی خبر می‌دهد.

نسرین پرویزی، مدیر شورای واژه‎گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسیمی‌گوید:«فرهنگستان زبان و ادب فارسی دفتری در صداوسیما دارد که از طریق این دفتر جلسه‌ای میان فرهنگستان و مجریان، گویندگان و دست‌اندرکاران برنامه‌های ورزشی صداوسیما برگزار شد. ما مدت‌ها می‌خواستم این جلسه برگزار شود و خوشبختانه در این جلسه آن‌ها قول همکاری دادند و خودشان هم به این مسأله علاقه‌مندی نشان دادند و زبان فارسی برای‌شان اهمیت داشت.»

اما پرویزی در حالی از علاقه‌مندی گزارشگران صدا و سیما برای عمومی کردن لغات مصوب فوتبالی سخن می‌گوید که نامانوس بودن لغات مصوب در این حوزه مانند سایر حوزه‌هایی که این فرهنگستان در آن فعالیت می‌کند بزرگترین مانع در راه استفاده از این ماجراست.

در نگاهی گذرا به لیست لغات مصوب فرهنگستان چندین و چند واژه فوتبالی را می‌بینیم که به نظر می‌آید معادل چندان آشنایی نداشته باشند تا گزارشگرانی که می‌خواهند مسابقات فوتبال را پرحرارت گزارش کنند از آن بهره ببرند.

فرهنگستان عبارت «سریار» را برای «کاپیتان captain»، «بازی‌نما» را برای «اسکوربورد scoreboard»، «کنج» را برای «کرنر corner»، «توپ‌رهایی» را برای «دراپ‌بال Drop ball»، «جریمه» را برای «پنالتی penalty» و «تک» را برای «تکل tackle» برگزیده است. این‌ها البته بخشی از لغاتی است که این فرهنگستان برگزیده است و هنوز معلوم نیست که برای واژه‌هایی نظیر «هت‌تریک» و «کلین‌شیت» چه واژه‌هایی را مصوب کرده است.

از همین الان هم تصور اینکه بخواهیم بازی‌های جام‌جهانی را با گزارش عادل فردوسی‌پور ببینیم در حالی که سعی دارد از این واژه‌های مصوب فرهنگستان استفاده کند به خودی خود جالب است و عطش ما را برای دیدن بازی‌های جام‌جهانی دوبرابر می‌کند اما چیزی که تقریبا از الان خودمان هم می‌دانیم این است که حتی استفاده از تب جام‌جهانی هم ممکن نیست کمکی به این همه‌گیر شدن این واژگان بکند. شاید ایراد اصلی جای دیگری باشد. انجایی که فرهنگستان زبان و ادب فارسی قصد دارد برای یک پدیده وارداتی مثل فوتبال حتما معادل‌های فارسی پیدا کند. بالخره باید نشست و منتظر ماند و دید که گزارشگران تلوزیون هم مانند فرهنگستانی‌های دلواپس میراث فردوسی کبیر هستند یا نه؟/تابناک