استحمام کودکان با اعمال شاقه!

به گزارش زرین نامه؛ در واقع شستشوی نوزاد دارای حساسیت ها و دلهره های خاصی می باشد. نگرانی افتادن کودک از آغوش والدین در حین استحمام، ترس از سرما خوردگی، ترس از ورود آب به بینی یا گوش نوزاد، نگرانی از بروز عفونت های چشم،گوش و سایر موارد مشابه معمولاً استحمام نوزادان را با دشواری هایی همراه می سازد که باعث می شود والدین از استحمام کودک دل خوشی نداشته باشند.

ذکر این نکته ضروری است که حمام کردن نوزادان در روز اول تولد یا در ساعات اولیه پس از تولد موجب بروز مشکلاتی در آنان می‌شود و از این رو توصیه‌ می‌شود که در روز اول تولد، نوزادان فقط با پارچه مناسب تمیز و خشک شوند. چرا که شستن نوزادان استرس زیادی برای آنان به دنبال دارد و مهم‌تر از آن، اینکه، علائم حیاتی بدن مانند ضربان قلب و تنفس نوزادان هنوز تثبیت نشده و به همین دلیل حمام کردن نوزادان موجب ایجاد مشکلات تنفسی در آنان می‌شود. اما استحمام کودک در روزهای بعد ایرادی ندارد و با رعایت چند قانون ساده، استحمام نوزاد نه تنها زجر آور نخواهد بود بلکه به نشاط و سرحالی کودک نیز کمک خواهد کرد:

استحمام به موقع

قرار نیست شما هر روز نوزادتان را حمام کنید. چرا که استحمام هر روزه باعث خشکی پوست می شود. چرا که حوله های پشمی و دستمال ها معمولاً باعث جذب رطوبت پوست کودکان به خصوص نواحی گردن و صورت می شوند. در واقع یک یا دو بار استحمام در هفته برای ماه های اول مناسب است و پس چند ماه کودک می توان دفعات استحمام را افزایش داد.

بهترین زمان حمام

این بستگی به والدین دارد. برخی دوست دارند نوزاد شان را در روز استحمام کنند تا علاوه بر تجربه محیط جدید، شادابی را نیز احساس کند. برخی نیز دوست در شب نوزاد را حمام کنند تا بعد از حمام به خواب راحتی فرو برود. اما در هر دو صورت فراموش نکنید که نوزاد را بعد از تغذیه استحمام نکنید.

استفاده از وسایل جانبی مناسب

در سنین مختلف ممکن است کودکان ترس از آب یا حمام رفتن داشته باشند. گاهی اوقات این ترس در شیرخواران وجود دارد که خیلی راحت توصیه می شود از کلاه های لبه داری که مخصوص حمام کردن شیرخواران است استفاده شود تا حداقل آب وارد چشم و دهان شان شود و راحت تر حمام کردن را تحمل کنند.

استحمام کودکان

با بزرگتر شدن نوزاد و ورود به دوران کودکی بالتبع شرایط استحمام نیز باید تغییر کند و شرایط جدید را برای کودکان تبیین کرد. در مورد اینکه از چه سنی می توان کودک را به تنهایی به حمام فرستاد، نظرات فراوانی وجود دارد. دکتر تالیا آلتمن متخصص رفتارهای کودکان معتد است: از سن شش سالگی کودک باید کارهای مربوط به شستشو و استحمام را خودش انجام دهد ولی در حضور والدین. بعد از سن 8 سالگی می توان کودکان را به تنهایی به حمام فرستاد ولی باز هم نظارت نیاز است و هرگز نباید به کودکی که به تنهایی در منزل است اجازه داد که به حمام برود.

ترس از آب

با توجه به ترس از آب در کودکان بهتر است ابتدا میزان آب در لگن کم باشد و در طول جلسات آینده میزان آب را بیشتر کنند. فرآیندی که در حین حضور کودک در لگن می گذرد بسیار مهم است. این فرآیند باید مفرح و بانشاط باشد. توصیه می شود والدین در آب با بچه ها بازی کنند. در مورد بچه هایی که از آب پاشیدن می ترسند، والدین باید از این کار بپرهیزند و بازی با آب را به عهده فرزند بگذارند.

در حین آب بازی والدین می توانند از فرصت ها استفاده کرده و آب را به تمامی نقاط بدن کودک برسانند. بچه هایی که حین بازی با آب ساعات خوشی را گذرانده باشند معمولا بعد از مدتی ترس از حمام در آنها کاهش می یابد.

کار شراکتی

وقتی سن کودک بالاتر می رود کم کم باید به او استحمام را آموزش داد و با استفاده از لیف و وسایل کودکانه او را به انجام عمل استحمام ترغیب کرد. به این ترتیب کودک، خود را در امر حمام کردن شریک می داند و همکاری می کند.

استفاده از خلاقیت

ترس از آب یا فرآیند شستشو در کودکان امری طبیعی است و باید به منظور کاستن از این شرایط ناخوشایند از راهکارهای مختلف استفاده کرد. دادن جایزه یا انجام اموراتی که کودک به آنها علاقه دارد نظیر بردن به پارک یا سینما و ... از جمله راهکار های علاقه مند کردن کودکان به حمام است.

برخی والدین از شامپوهای عروسکی برای از بین بردن ترس کودک از شستشوی سر استفاده می کنند. استفاده از این شامپوها در کاهش ترس از حمام موثر است چرا که عروسک موجودی است که بچه با آن ارتباط برقرار می کند و ممکن است در تسهیل امر شستشوی سر تا حدی موثرباشد. اما این موضوع در مورد تمامی کودکان صدق نمی کند. استفاده از کتاب های ضد آب و وسایل بازی نیز می تواند در کاهش اضطراب کودکان موثر باشد.

استفاده از وان

استفاده از لگن های بزرگ یا وان جهت استحمام کودکان امری رایج است و خانواده ها به استفاده از این وسایل رغبت نشان می دهند. اما گفتنی است که وان دارای خطراتی نیز است و به همین منظور هیچگاه نباید وان را از آب پر کرد و حتی یک لحظه نباید کودک را در وان تنها گذاشت. در استفاده از وان افراد بزرگسال برای شستشوی کودکان توصیه نمی شود. چون کودکان تصوری از مرگ ندارند در حین فرو رفتن در آب هیچ تقلا و عکس العملی از خود نشان نمی دهند و عمل خفگی نیز در کودکان به دلیل کوچک بودن مجاری و جهاز تنفسی به سرعت اتفاق می افتد. بنابراین در هنگام استحمام کودک در وان لحظه ای غافل نشوید و حتی از پاسخ دادن به تلفن، باز کردن درب منزل یا حتی کم و زیاد کردن شعله اجاق گاز خودداری کنید.

خشک کردن

قبل از اقدام به خشک کردن کمی آب سرد روی پاهای نوزاد یا کودک بریزید تا دمای بدن کمی کاهش پیدا کند. سعی کنید سر و بدن کودک را با حوصله و به صورت ملایم خشک کنید. برای خشک کردن زیر بغل و جاهای چین خورده حوله را روی پوست نکشید بله آن را روی بدن گذاشته و بردارید. به هیچ عنوان برای خشک کردن گوش بچه از گوش پاکن استفاده نکنید و بهتر است نوزاد را به صورت مایل نگه دارید و سپس با یک حوله نرم داخل گوش را پاک کنید. استفاده از سشوار از فاصله دور و با دمای مناسب نیز در خشک کردن گوش نیز یکی دیگر از راه های خشک کردن گوش است. در ضمن با توجه به نازکی و کم بودن موهای نوزادان، برای خشک کردن موی آنها از سشوار استفاده نکنید.

سخن پایانی

همواره به خاطر داشته باشید تابحال هیچ کودکی از دیر حمام رفتن اسیب ندیه است ولی حمام اجباری می تواند اسیب های جدی به کودک وارد کند و او را از حمام و در مواقعی از نظافت گریزان سازد. بنابراین توصیه می شود همواره برای شستشو و استحمام کودک از روش های منطقی و معقول استفاده کنید و هیچگاه کودک تان را قبل از مهمانی، جشن تولد، مسافرت و ...به اجبار به حمام نفرستید!

نویسنده: تکتم قنبری عبدالملکی– کارشناس پرستاری