کفه میزان رضایت از طرح تحول در نظام سلامت، در نوسان است

به گزارش زرین نامه؛ وحید حاج سعیدی درباره طرح تحول در نظام سلامت نوشت:

شب – داخلی – اورژرانس بیمارستان 

شب از نیمه گذشته است ولی اورژانس کماکان شلوغ است. در حالی که رئیس بیمارستان، مدیر داخلی، مترون و ... خشنود از اجرای طرح تحول در نظام سلامت که به زعم آنان منشاء خیرات و مبرات فراوانی(!) در بیمارستان شان بوده است، در منزل به استراحت مشغولند؛ تعدادی پرستار خسته از مراجعات غیر ضروری و اجحاف های روا شده در حق شان، مشغول خدمت رسانی به بیمارانی هستند که بدون شک خیل عظیمی از آنها را پائین بودن تعرفه خدمات بیمارستانی به بیمارستان کشانده است! 

شب – داخلی – اطاق غذا خوری پرسنل

چیزی تا اذان صبح باقی نمانده است. خدمه در حال آماده کردن سحری پرستاران است که کد 99 اعلام می شود. آمبولانس آژیر کشان وارد محوطه بیمارستان می شود و همه کادر در اطاق احیاء منتظر نجات بیمار هستند. عملیات احیاء 40 دقیقه طول می کشد و بیمار نجات پیدا می کند. صدای اذان موذن زاده از حیاط مسجد امام به گوش می رسد. 

به گزارش زرین نامه، پانزدهم اردیبهشت 93 را می توان مطلع تحولات عظیم و گسترده در نظام سلامت کشور دانست. اجرای طرح بزرگ تحول در نظام سلامت که شاید آن را بتوان یکی  از طرح های پر طمطراق و فراگیر و از سویی پرحاشیه بعد از انقلاب اسلامی نامید که در آن سهم پرداختی مردم تا حدود زیادی کاهش پیدا کرد و درآمد پزشکان نیز به طرز چشمگیری افزایش پیدا کرد. صرف نظر از پوپولیستی خواندن این طرح توسط عده ای، در مجموع طرح تحول موجبات رضایت نسبی مردم و رضایت کامل پزشکان را فراهم کرده است و با وجود نقاط ضعف و کاستی های موجود تا حدود زیادی پاسخگوی مطالبات و دغدغه های مردم در حوزه درمان بوده است. تجهیز بیمارستان ها و تکمیل طرح های نا تمام، تهیه اقلام دارویی، تجهیزاتی و مصرفی بیماران در بیمارستانها و اعتماد بیشتر مردم به بخشهای دولتی، افزایش درآمد پزشکان و تا حدودی سایر کادر درمان و پزشکی ، ارتقاء کیفیت خدمات درمانی، ناشی از ارتقای کیفیت خدمات ویزیت (استفاده از پزشکان متخصص و فوق تخصص) و هتلینگ در بیمارستان های دولتی ، تلاش در جهت اقامت پزشکان متخصص در بیمارستان، کاهش میزان پرداخت بیماران در بیمارستان های دولتی، افزایش دسترسی به خدمات درمانی به ویژه در مناطق محروم و گسترش عدالت درمانی ( هر چند ادامه این عدالت بسته تزریق منابع مالی مستمر دارد)  و ... را می توان از جمله مزایای این طرح نامید. از سویی ایرادات عمده ای نیز به این طرح وارد است که از جمله آنها می توان به افزایش چشمگیر مراجعات غیر ضروری به بیمارستان ها، فشار به سازمان های بیمه گر،  ارتقای نظام سلامت مبتنی بر تخصیص مستقیم منابع مالی و کمرنگ شدن نقش بیمه ها، افزایش تعرفه های بیمارستان های خصوصی، در حاشیه ماندن بیمارستان های تامین اجتماعی، نیروهای مسلح ، خیریه و بخش خصوصی، نادیده گرفتن بهداشت دهان و دندان، توجه بیش از حد به پزشکان، به حاشیه رفتن خود مراقبتی و بی توجهی به نظام پیشگیری، بی توجهی به طرح تعرفه خدمات پرستاری و ... اشاره کرد. البته ابهامات زیادی در خصوص تامین منابع مالی این طرح در سال های آتی به گوش می خورد و ادامه حیات آن حتی با وجود عدم تغییر دولت در انتخابات آتی، در هاله ای از ابهام است. 

خدمات پرستاری پاشنه آشیل طرح تحول

بدون شک خدمات پرستاری یکی از بدیهی ترین و اساسی ترین خدمات درمانی است که هر گونه اهمال و کاستی در آن موجبات خسارات جدی در حوزه بهداشت و درمان می شود و زحمات یک مجموعه به هدر می رود. بعد از اجرای طرح تحول حجم مراجعات مردمی به بیمارستان های دولتی به طرز چشمگیری افزایش پیدا کرد و اگر تا دیروز خلق الله برای درمان یک سردرد ساده ناشی از خستگی به یک چای نبات یا یک استکان جوشانده بسنده می کردند، در حال حاضر به کمتر از سرم تراپی قانع نیستند! این افزایش مراجعات در کنار کمبود تخت های بیمارستانی و خستگی مفرط کادر پرستاری از جمله تبعات منفی طرح تحول در نظام سلامت است که در مجموع باعث کلافگی و سردرگمی مسئولان بیمارستان ها و ارائه خدمات درمانی ناقص و جا ماندن نیازمندان واقعی دریافت خدمات درمانی می شوند. هر چند تلاش هایی در خصوص استخدام نیروهای پرستاری جدید و افزایش تخت های بیمارستانی و پررنگ کردن نقش بهیاران صورت گرفته است ولی تا رسیدن به استاندارد های بین المللی راه درازی در پیش داریم و این مهم بدون برنامه ریزی، ساماندهی پزشک خانواده، جدی گرفتن مقوله آموزش،  توجه جدی به مقوله خود مراقبتی و بازی دادن به بخش خصوصی میسر نخواهد شد. 

به حاشیه رفتن طرح تعرفه خدمات پرستاری

بدون شک یکی از دغدغه های پرستاران در طول سال های گذشته اجرا شدن قاون تعرفه خدمات پرستاری است که بعد از گذشت چند سال از تصویب آن هنوز در فاز اجرا قرار نگرفته است. بعد از اجرای طرح تحول در نظام سلامت بسیاری از پرستاران بر این باور بودند که اجرای طرح زمین مانده «تعرفه خدمات پرستاری» بعد از یک دهه اجرایی خواهد شد. اما در عمل هیچ اتفاقی نیفتاد و علی الظاهر این طرح هم به مانند طرح رتبه بندی فرهنگیان که سالها اجرا شدن آن به تاخیر افتاده است، هیچگاه اجرایی نخواهد شد.

طرح مبتنی بر عملکرد ( قاصدک) به نام پرستار به کام دیگران 

افزایش چشمگیر پرداختی ها به پزشکان در بخش های مختلف بعد از اجرای طرح تحول در نظام سلامت، اعتراض پرستاران سراسر کشور را به همراه داشت و مسئولان را بر آن داشت تا با اجرای « طرح مبتنی بر عملکرد» یا قاصدک در بیمارستان های دولتی کشور وضعیت موجود را ساماندهی کنند. طرحی شتابزده که نحوه اجرای آن دوباره با نارضایتی گسترده پرستاران همراه شد و در عمل سبب ایجاد اختلاف زیادی میان میزان کارانه پرداختی به پرستاران و پزشکان شد. دردمندانه نحوه این اجرای این طرح در بیمارستان های کشور و حتی یک استان متفاوت بود و درحالی که دریافتی عده ای از پرستاران 700هزار تومان بود نگهبان همان بخش 1میلیون تومان دریافت می کرد و این مبلغ در رده های مختلف اداری بالا و بالاتر هم می رفت. شفاف نبودن میزان دریافتی پرستاران نیز در برخی مراکز درمانی از جمله معضلات دیگر بود  به نحوی که مبلغ اضافه کار و طرح مبتنی بر عملکرد با هم واریز می شد و پرستار هیچگاه از مبلغ اصلی دریافتی طرح قاصدک با خبر نمی شد.

 نایب رئیس سازمان نظام پرستاری کشور هم از اجرای این طرح ناراضی است و در مورد این طرح اظهار کرد: «از لحاظ تئوریک هر کس باید بر مبنای عملکرد خودش پاداش بگیرد، اما اینکه چگونه می‌توان به یک فرمول قابل اجرا و درست برای این مسئله رسید نکته بسیار مهمی است.  در واقع باید گفت که فرمول‌ها و شیوه‌هایی که اکنون انجام می‌شود به درستی نتوانسته، این مسئله را پیاده کند هیچ کس با اصل اینکه هر کس براساس کاری که می‌کند، در آمد داشته باشد مشکلی ندارد اما شیوه آن باید درست و منطقی باشد.»

پایان سخن

هر چند برطرف ساختن ایرادات طرح تحول در نظام سلامت و اجرای مستمر و ادامه دار آن در کنار پرداختن به موضوعاتی نظیر آموزش، پزشک خانواده، خود مراقبتی و پیشگیری، توجه به بیمارستان های خصوصی و سایر بیمارستان های نیمه دولتی و ... می تواند زمینه ساز چشم انداز روشنی در عرصه سلامت و بهداشت کشور محسوب شود ولی از سویی  تداوم روند کنونی طرح تحول، گسترش توقع و انتظار جامعه ی پزشکی (افزایش درآمد) و مردم (خدمت ارزان) را به همراه خواهد داشت. با فرض محدود بودن منابع کشور و قطع احتمالی بودجه ای که به منظور اجرای این طرح در نظر گرفته شده است، افزایش مستمر هزینه های سلامت می تواند مانع اصلی تداوم طرح باشد. بدون شک در هنگام وقوع احتمالی توقف طرح، سونامی خود ساخته در جامعه ی پزشکی و بدنه جامعه و ناتوانی مدیران اجرایی در پاسخگویی به انتظارات ایجاد شده، می تواند بستر بروز نارضایتی های گسترده ای باشد که در آن زمان، حل واقعی مشکلات این بخش بسیار پیچیده و دشوار و در مواردی لاینحل خواهد بود.

انتهای پیام/