تعاونی دغلکار وحدت و بهمن ایثار (قسمت دوم )

قسمت اول خاطرات تعاونی های وحدت و بهمن ایثار با استقبال گسترده مردم گلستان روبه رو شد و در این بین واکنش های مختلفی هم بروز داده شد . خیلی گفتند چرا دغلکار ، اینها که خوب کار کردند و برخی ها هم گفتند که اینها خوردند و بردند . با راست و دروغ این حرفها کاری نداریم ، ما فقط به روایت خاطرات آن دوران می پردازیم .

ساعت 2 یکشنبه 18 بهمن 89 بود که داشتم به سمت خانه می رفتم . ابتدای خیابان شهدا جمعیت زیادی در یکی از شعبات تعاونی بهمن ایثار جمع شده بودند و همه با هیاهو و سر و صدا پولشان را طلب می کردند ، خودم را به درون جمعیت رساندم . کارمندان مظلوم بهمن ایثار را دیدم که زبان در کام زیر چشمی مردم طلبکار را نگاه می کنند و فحش های آنچنانی که به جان می خرند.

ماموران انتظامی سر می رسند ، یکی از مامورین با پختگی خود مردم را آرام می کند و می گوید "من در جریان مشکلات این تعاونی هستم و به لحاظ اعتبار مشکلی ندارد ، بانک مرکزی فعلا پولشان را مسدود کرده و آنها قطعا پول شما را خواهند داد ". با صحبت های به موقع این مامور انتظامی مردم قانع شدند و با امضا یک صورتجلسه به خانه هایشان رفتند .

ساعت 11 صبح 22 بهمن یکی از آخرین روزهایی بود که مسلم بالویی رئیس هیئت مدیره تعاونی اعتبار بهمن ایثار در انظار عمومی دیده شد . دور میدان شهرداری در حالی که جنب بستنی فروشی منتهی به خیابان امام (ره) پارچه سفیدی برای محکومیت موسوی و کروبی آویزان کرده بودند و راهپیمایان آن را امضا می کردند ؛ بالویی ایستاد و نگاهی گذرا به پارچه کرد و با چند نفر دیگر حرکت کرد . یکی از کارکنان بهمن ایثار به ایشان نزدیک می شود و می گوید :" یکی از کارمندان بانک مسکن خیابان پاسداران بغل پارک شهر مشتریان ما را تحریک می کند و به آنها می گوید بهمن ایثار ورشکست کرده ، پولهایتان را به آنجا نبرید" . بالویی در جوابش می گوید : "محکم بایستید و جواب شایعات را بدهید" .

فردای آن روز یعنی 23 بهمن از شعبه کلاله خبر رسید که عده ای از مشتریان با چوب و چماق به داخل شعبه بهمن ایثار ریختند و همه وسایل را نابود کردند و کارمندان را هم یک فصل کتک زدند . یکی از کارمندان حادثه آن روز کلاله را اینطور تعریف کرد : صبح رفتیم سر کار ، هیچ خبری نبود . برخی مشتریان موردی می آمدند و کارشان را انجام می دادند . تا ساعت 11 پرنده هم پر نمی زد ، نمی دانم چی شد که یک دفعه انبوهی از آدم های خشمگین با انواع سلاح های سرد به داخل شعبه حمله کردند .

فرداری آن روز 24 بهمن خبر آتش سوزی شعبه ای در گنبد و مینو دشت به گوش رسید و فقط این اخبار ناگوار بود که به گوش می رسید . شایعه ورشکستگی مثل یک ویروسی به جان تعاونی بهمن ایثار افتاده بود و خیلی زود دامن تمام شهرها و شعبات آن را گرفت و دیرزمانی نگذشت که گلستان سراسر آشوب و خیابانها شلوغ شد . حتی بارها شبکه بی بی سی فارسی و دیگر شبکه های ماهواره ای خیابان امام خمینی (ره) گرگان و شعبه چهارراه میدان گرگان را نشان می داد و شلوغی و آشوب مردم برای درخواست پول خودشان را به نارضایتی از حکومت نسبت داد .

ظرف 10 روز یعنی تا روز سوم اسفند که موسسه مولی الموحدین از طرف بانک ملی قیم تعاونی بهمن ایثار شد تا کمکش کند ، مشتریان ، ماموران انتظامی و کارمندان بهمن ایثار روی خوش ندیدند . هر روز خبر شکستن شیشه شعبه ای و کتک خوردن کارمندی و یا درگیری ماموران با طلبکاران خشمگین به گوش می رسید . نیروی انتظامی هم در این مدت خوب عمل کرد و درایت فرمانده یگان امداد گرگان حسین صفرزاد باعث شد درگیری ها به خونریزی نیانجامد .

روز سوم اسفندماه موجی از خوشحالی تعاونی کارمندان تعاونی اعتبار بهمن ایثار را فرا گرفت چرا که بانک مرکزی اعلام کرد موسسه مالی اعتباری مولی الموحدین قیومیت تعاونی اعتبار بهمن ایثار را قبول کرده و تمامی بدهی این تعاونی به مشتریانش را می پردازد . پخش این خبر از شبکه گلستان نیز کمک کرد تا موقتا آتش خشم مردم فرو نشیند . موسسه مولی الموحدین تا آن روز در استان ناشناخته بود و در سطح شهر گرگان فقط یک شعبه داشت اما به لطف بهمن ایثار یک شبه شد آمال و آرزوی مردم گرگان . طبق برنامه ای قرار شد تا عید در دو وعده پول برخی از مشتریان به آنها داده شود .

به محض اینکه این برنامه اعلام شد مردم ساعت 12 شب با سرمای هوا به جلوی شعبات آمده و روی برگ کارتونی اسم خودشان را می نوشتند تا نوبتشان حفظ شود . یادم می آید یک مادر و پسری که زندگی متوسطی داشتند و معلوم بود که با سختی پول بدست آورده بودند آن شب را جلوی شعبه نعلبندان گرگان خوابیدند .

خلاصه صبح غوغایی بود . به هر شعبه چند مامور انتظامی دادند . در میان مردم ، ماموران مخفی و امنیتی هم بودند که اوضاع را رصد می کردند . مدام بین کارمندان و مشتریان با چشمک و ایما و اشاره رابطه برقرار می شد و هر کسی توقع داشت که هوایش را داشته باشند . خلاصه کارمندان هم در این بین هوای آشنایان را بیشتر داشتند و در این بین بسیاری از دفترچه ها را غیر نوبت پرداخت می کردند . برخی از کارمندان هم که ورشکستگی بهمن ایثار را باور کرده بودند و امیدی به آینده این تعاونی نداشتند اول پول خود را برداشتند و از معرکه دور شدند . حتی خیلی از آنها که با تخلف و کارچاق کنی وام گرفته بودند و بدهکار به سیستم بودند و از راههای نامشروع تحصیل مال کردند ، فرار را بر قرار ترجیح دادند .

یک تحلیل :

یک شایعه بی‌اساس، سبب شد که اعتماد مردم به یک صندوق قرض‌الحسنه کارآمد، از بین برود و مردم، دوباره حاضر شوند که پول‌های خود را در نظام بانکی کشور سرمایه‌گذاری کنند و وام‌هایی با کارمزدهای بالا دریافت نمایند.

در اواخر سال 1389، بانک مرکزی، در راستای سامان‌دادن به فعالیت تعاونی‌های اعتباری، فعالیت‌های آن‌ها را غیرقانونی اعلام کرد و با تشکیل چند مؤسسه مالی و اعتباری، تعاونی‌های دارای مجوز وزارت تعاون را تحت پوشش این مؤسسات مالی و اعتباری درآورد. این سیاست بسیار خوب و شایسته، نظیر موردی که در ابتدای این گفتار ذکر شد، یک روی دیگر نیز داشت!

تعاونی اعتبار بهمن ایثار، در چند سال اخیر، توانسته بود با مدیریتی قوی و اسلامی، وام‌هایی با کارمزد دو و نیم درصد به مردم ارائه دهد و با استقبال بسیار خوب مردم مواجه شود. این تعاونی، تا آن‌جا پیش رفته بود که بیش از 130 شعبه در سرتاسر کشور تشکیل داده بود. البته در کنار این تعاونی، باید از تعاونی اعتبار دانش‌آموختگان وحدت نیز نام برد که کاری مشابه بهمن ایثار انجام می‌داد.

مدیران بانکی، که کاهش دادن بهره‌ها و کارمزدهای وام‌های خود را برنمی‌تابیدند، پس از مشاهده استقبال گسترده مردم از این دو تعاونی، تصمیم گرفتند تا از طریق حذف رقیب، از گردونه رقابت عقب نمانند! ولی حذف رقیب، به این راحتی نبود. یعنی مدیرانی که داعیه بانک‌داری اسلامی را دارند، نمی‌توانستند بهمن ایثار را به بهانه پایین بودن کارمزد وام‌هایش، به چالش بکشند. لذا پوششی به‌نام سامان‌دادن به فعالیت مؤسسات و تعاونی‌های اعتباری را برای اهداف خود برگزیدند.

زمانی "توجیه" بودن این تصمیم بانک مرکزی خود را بیش‌تر می‌نمایاند که صداوسیما، از بین این همه تعاونی اعتباری تعطیل شده، تنها سراغ بهمن ایثار می‌رود و با نشان دادن مردم معترضی که در جلوی شعب این تعاونی تجمع کرده‌اند، سعی می‌کند به‌نوعی این تعاونی را کلاهبردار معرفی کند. چیزی که به‌هیچ‌وجه واقعیت نداشت و صرفاً به‌دلیل دستور بانک مرکزی، این تعاونی از ارائه خدمات خود به شکل سابق به مشتریان، باز مانده بود.

نتیجه این اقدام بانک مرکزی، این شده است که اکنون، بهمن ایثار نیز در چارچوب همان بسته‌های سیاستی و نظارتی بانک مرکزی، اقدام به ارائه خدمات به مشتریان خود می‌کند. معنای واقعی این حرف، این است که کارمزد دو و نیم درصد، در نظام بانکداری اسلامی، معنا ندارد و باید مقدار آن، حتماً دو رقمی باشد تا بتوان اطلاق "اسلامی بودن" به آن نمود.

امیدواریم که درسال جاری، طرح تحول نظام بانکی کشور، که توسط دولت درحال تدوین است، در راستای تقویت مؤسساتی نظیر بهمن ایثار باشد و نه در جهت تعطیلی آن‌ها.

مخلص کلام اين‌که اقدام اخير بانک مرکزی، نشان داد که از نظر مسؤولان نظام بانکی جمهوری اسلامی، بانکداری اسلامی يعنی تعطيلی بهمن ايثار!!!

جابر تمسکنی

پایان قسمت دوم /

منبع: گلستان ما